วิเคราะห์แนวทางการนำหลักคำสอนเรื่องสันโดษมาใช้ในสังคมไทย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อ 1) ศึกษาหลักคำสอนเรื่องสันโดษที่มีในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท 2) ศึกษาคำสอน รวมถึงแนวปฏิบัติของพระเถระและพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 และ 3) วิเคราะห์แนวทางการนาหลักคำสอนเรื่องสันโดษมาใช้ในสังคมไทยผลการศึกษาพบว่า ความสันโดษ คือ ความสุขความยินดี ความพอใจของคนเรา ความสันโดษมีความโลภเป็นหลักธรรมที่ตรงกันข้าม มีความเพียรและความไม่ประมาทเป็นธรรมที่สนับสนุน ประโยชน์ของสันโดษนั้นส่งเสริมให้มนุษย์มีจิตใจที่ดี สามารถป้องกันความโลภได้ โดยหลักคำสอนเรื่องสันโดษที่มีในคัมภีร์พระพุทธศาสนานั้น คำว่าสันโดษ มาจากภาษาบาลี ว่า สันตุฏฐี แปลว่า ความยินดี หรือพอใจด้วยของของตน ซึ่งความสันโดษนี้แบ่งออกเป็น ความสันโดษของบรรพชิตเป็นธรรมที่เป็นพื้นฐานให้บรรลุธรรม ส่วนสันโดษสำหรับฆราวาสเป็นธรรมที่ใช้ดำเนินชีวิตการครองเรือนและครองตนจากการศึกษาคำสอน รวมถึงแนวปฏิบัติในเรื่องความสันโดษ ที่มีอยู่ในพระเถระ และในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 พบว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและพระเถระทั้ง 5 ท่านมีวิธีการอธิบายหลักคาสอนในเรื่องสันโดษที่แตกต่างกันไป ซึ่งล้วนมีความสอดคล้องตามหลักคำสอนในพระไตรปิฎก ส่วนลักษณะความสันโดษที่ทุกท่านมีเหมือนกันคือ การเป็นผู้ที่มีความยินดีในตนเองการวิเคราะห์แนวทางการนาหลักสันโดษมาใช้ในสังคมไทย พบว่า หลักสันโดษเป็นหลักธรรมที่มีเป็นการแก้ปัญหาจากภายในจิตใจ สู่การแก้ปัญหาภายนอกแบ่งออกเป็นแนวทางการแก้ปัญหาครอบครัว ประการสาคัญคือควรปลูกฝังให้สมาชิกในครอบครัวมีความสันโดษในส่วนแนวทางการแก้ปัญหาเศรษฐกิจ ควรใช้หลักสันโดษประกอบด้วยหลักธรรมข้ออื่นรวมถึงใช้วิธีเศรษฐกิจพอเพียงประยุกต์ใช้กับการประกอบอาชีพของตนตามความเหมาะสม และแนวทางการแก้ไขปัญหาการเมือง ประชาชนผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งนักการเมือง ควรมีความยินดีพอใจ พิจารณาเลือกผู้แทนที่มีลักษณะความสันโดษ