ภาวะผู้นำทางเทคโนโลยีดิจิทัลของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1
คำสำคัญ:
ภาวะผู้นำทางเทคโนโลยี, การส่งเสริมภาวะผู้นำ, แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำ, ผู้บริหารสถานศึกษาบทคัดย่อ
ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: เทคโนโลยีดิจิทัลได้เข้ามามีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนการศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษาจึงต้องมีภาวะผู้นำทางเทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อบริหารจัดการและพัฒนาสถานศึกษาอย่างมีประสิทธิภาพ ความสามารถในการปรับตัวและนำเทคโนโลยีมาใช้จึงเป็นปัจจัยสำคัญต่อความสำเร็จขององค์กรทางการศึกษาในศตวรรษที่ 21 บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ภาวะผู้นำทางเทคโนโลยีดิจิทัลของผู้บริหารสถานศึกษา 2) แนวทางการส่งเสริมภาวะผู้นำทางเทคโนโลยีดิจิทัลของผู้บริหารสถานศึกษา และ 3) แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำทางเทคโนโลยีดิจิทัลของผู้บริหารสถานศึกษา
ระเบียบวิธีการวิจัย: การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ครูโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 จำนวน 370 คน โดยใช้ตารางทาโร่ ยามาเน่ และสุ่มแบบแบ่งประเภท เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่แบบสอบถาม และแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง สถิติที่ใช้ ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการวิจัย: พบว่า 1) ภาวะผู้นำทางดิจิทัลของผู้บริหารสถานศึกษา มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก
( = 4.08, S.D. = 0.35) เมื่อพิจารณารายด้าน ค่าเฉลี่ยสูงที่สุด คือการมีวิสัยทัศน์ดิจิทัล การสื่อสารดิจิทัล ต่ำสุด คือการรู้ดิจิทัล 2) แนวทางการส่งเสริมภาวะผู้นำทางดิจิทัลของผู้บริหารสถานศึกษา มีดังนี้ (1) การประชาสัมพันธ์โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างภาพลักษณ์ (2) การสร้างความเข้าใจโดยใช้สื่อรูปภาพประกอบที่ชัดเจนง่ายต่อการเข้าใจ (3) การนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช้ในการศึกษาการเรียนรู้ผ่านออนไลน์ (4) เข้าถึงบริการเทคโนโลยีดิจิทัลที่ทันสมัย (5) สร้างภาพลักษณ์ด้านเทคโนโลยีดิจิทัลของสถานศึกษา (6) เพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล (7) สร้างแผนกลยุทธ์ในการนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช้ในการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ (8) วิเคราะห์สถานภาพปัจจุบันทางเทคโนโลยีดิจิทัลของสถานศึกษาเพื่อนำมาสร้างกลยุทธ์ และ (9) ส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลมาประยุกต์ใช้ในระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน และ 3) แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำทางดิจิทัลของผู้บริหารสถานศึกษา มีดังนี้ (1) การใช้เทคโนโลยีดิจิทัลในการติดตามการใช้สื่อการสอนของครู (2) การใช้เทคโนโลยีดิจิทัลในการสร้างฐานข้อมูล วางแผน ติดตามอัตรากำลังและกำหนดตำแหน่ง (3) ใช้เทคโนโลยีดิจิทัลติดตามการปฏิบัติงานของบุคลากรในสถานศึกษาอย่างมีประสิทธิภาพ (4) ตระหนักรู้ เท่าทันการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล (5) เลือกใช้เทคโนโลยีดิจิทัลที่เหมาะสมกับความต้องการในสถานศึกษาอย่างมีประสิทธิภาพ
(6) เก็บรักษาข้อมูลส่วนบุคคลอย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย
สรุปผล: ผู้บริหารสถานศึกษาทุกคนจะต้องเห็นคุณค่าและความสำคัญของผู้นำทางเทคโนโลยีดิจิทัลของผู้บริหารสถานศึกษา เพื่อให้ก้าวทันกับเทคโนโลยีในศตวรรษที่ 21 และที่เกิดขึ้นในอนาคตข้างหน้า
ถ้าผู้บริหารไม่มีภาวะผู้นำทางเทคโนโลยีดิจิทัล จะทำให้การดำเนินงานของสถานศึกษา ไม่มีประสิทธิภาพขาดประสิทธิผลความน่าเชื่อถือจากชุมชนและสังคม โดยเฉพาะผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 จะต้องสร้างภาวะผู้นำทางเทคโนโลยีดิจิทัลให้เกิดขึ้นกับตนเอง กับเพื่อนร่วมงาน ตลอดจนผู้ปกครองและนักเรียน เพื่อให้ก้าวทันกับเทคโนโลยีดิจิทัลที่ก้าวหน้าไปอย่างรวดเร็ว
เอกสารอ้างอิง
กนกกาญณ์ สุรันนา. (2566). การประเมินความต้องการจำเป็นในการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงดิจิทัลของผู้บริหารโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร. ปริญญาครุศาสตร มหาบัณฑิต. สาขาวิชาการบริหารและพัฒนาการศึกษา. มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.
จิณณวัตร ปะโคทัง และธีระ รุญเจริญ. (2565). ปัจจัยในการสร้างภาพลักษณ์สถานศึกษาในยุคดิจิทัล. Educational Journal Faculty of Education, Nakhon Sawan Rajabhat University, 5(3), 123 – 130.
จีระนันท์ มูลมาตร และคณะ. (2564). การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการบริหารของสถานศึกษาในยุคดิจิทัลทรานฟอร์เมชั่น. วารสารคุณภาพชีวิตกับกฎหมาย, 17(2), 21-30.
เจษฎา ชวนะไพศาล. (2563). แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงเทคโนโลยีของผู้บริหารสถานศึกษากลุ่มสหวิทยาเขตทวารวดีสังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสุพรรณบุรี. หลักสูตรศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาการบริหารการศึกษา แผน ข. ระดับปริญญามหาบัณฑิต. ภาควิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ชีวิน อ่อนละออ, สุชาติ บางวิเศษ, กานนท์ แสนเภา, และสวิตา อ่อนลออ. (2563). ภาวะผู้นํายุคดิจิทัลสำหรับนักบริหารการศึกษา. วารสารวิทยาลัยบัณฑิตเอเซีย, 10(1), 119-108.
ณัฐสุดา เกษา, กิตติ์ธเนศ เกษา, เบญจพร บรรพสาร, และสิรินธร สินจินดาวงศ์. (2565). ภาวะผู้นำทางด้านเทคโนโลยีของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 2 สหวิทยาเขตเบญจวิโรฒ ที่มีผลต่อการบริหารสถานศึกษาในยุคดิจิทัล. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์น, 16(2), 48-64.
ณิชาบูล ลำพูน และสมใจ เดชบำรุง. (2567). ทักษะภาวะผู้นำในศตวรรษที่ 21 ของผู้บริหารสถานศึกษา ในโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา กรุงเทพมหานคร เขต 1. Journal of the Graduate Arts Club Vol, 2(2), 47-57.
ธัญญภัสร์ วีรลักษมีภรณ์, จิรศักดิ์ สุรังคพิพรรธน์, และ ทนง ทองภูเบศร์. (2567). การพัฒนาผู้บริหารสถานศึกษาในยุคดิจิทัล. วารสารมณีเชษฐาราม วัดจอมมณี, 7(5), 1214-1222.
ธีรพจน์ แนบเนียน และสายทิตย์ ยะฟู. (2566). แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นําดิจิทัลของผู้บริหารมหาวิทยาลัยราชภัฏ กลุ่มภาคเหนือตอนล่าง. วารสารวิจัยวิชาการ, 6(2), 73-85.
พรวิภา เชยกลิ่น. (2566). ภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษายุคดิจิทัล. ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต. สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ. (2542, 19 สิงหาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ 116 ตอนที่ 74ก, หน้า 7-9.
พิชญ์พิมล สุนทะวงศ์. (2565). แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงดิจิทัลของครูสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา มหาสารคาม. ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต. สาขาวิชาการบริหารและพัฒนาการศึกษา. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ภัทรานิษฐ์ พุฒิเรืองศักดิ์, ไพฑูรย์ แวววงศ์, และสมใจ มณีวงษ์. (2566). ผู้บริหารสถานศึกษายุคดิจิทัล. Journal of Integration Social Sciences and Development, 2(2), 37-44.
รัชดาภรณ์ สนิทนิตย์ และศิวัช ศรีโภคางกุล. (2565). ปัญหาและอุปสรรคด้านทักษะดิจิทัลของบุคลากรศาลยุติธรรม กรณีศึกษา : ศาลจังหวัดยโสธร. Journal of Modern Learning Development, 8(2), 185-197.
สมเกียรติ อินทสิงห์, ชูชีพ พุทธประเสริฐ, ถนัด บุญชัย, และชาตรี มณีโกศล. (2567). แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำทางวิชาการในยุคดิจิทัลของผู้บริหารโรงเรียน. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 13(1), 448 – 459.
สมาน ประวันโต. (2566). ภาวะผู้นำยุคดิจิทัลของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อการดำเนินงานระบบประกัน คุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา. Journal of Roi Kaensarn Academi, 8(10), 138-153.
สาคร มหาหิงค์, บุญจักรวาล รอดบำเรอ, และวิราภรณ์ ส่งแสง. (2565). คุณลักษณะผู้บริหารสถานศึกษายุคดิจิทัล. วารสารครุศาสตร์ปัญญา, 1(4), 62-75.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1. (2567). เข้าถึงได้จาก https://www.sesao1.go.th/about/authority.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560 – 2579. เข้าถึงได้จาก http://bic.moe.go.th/index.php/about-us/policy-menu/2023-06-27-04-27-46
สุธนิต เวชโช และใจทิพย์ ณ สงขลา. (2564). การรู้เชิงทัศนะจากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ: กระบวนทัศน์ในการคิด การเรียนรู้และการสื่อสารด้วยภาพ. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 23(4), 464 – 476.
สุภาพรรณ อนุตรกุล. (2564). ทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล (Digital literacy). เข้าถึงได้จาก https://erp.mju.ac.th/acticleDetail.aspx?qid=1246.
สุภิญญา กลางณรงค์ และณภัทร เรืองนภากุล. (2564). ความเป็นพลเมืองยุคดิจิทัลกับการรับมือด้านมืดออนไลน์ในวิถีปรกติใหม่. เข้าถึงได้จาก https://blog.cofact.org/digitalcitizen/.
อรรณพ เยื้องไธสง, ศุภวงค์ โหมวานิช, รัชนก อุ้ยเฉ้ง และอุบลวรรณ หงส์วิทยากร. (2565). ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา: สภาพการจัดการเรียนรู้ออนไลน์ในช่วงการแพร่ระบาด ของเชื้อไวรัส COVID-19. วารสารสังคมวิจัยและพัฒนา, 4(2), 13.
เอกชัย กี่สุขพันธ์. (2559). การบริหารสถานศึกษายุคดิจิทัล. เข้าถึงได้จากhttps://www.trueplookpanya.com/education/content/52232.
Cronbach, Lee. J. (1990). Essentials of psychological testing. (5th ed). New York : Harper & Row.
John W. Best. (1970). Research in Education. (3rd ed). New Jersey : Prentice – Hall Inc.
Yamane, T. (1967). Statistics: An introductory analysis. (2nd ed). New York : Harper and Row.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 Journal for Developing the Social and Community
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์เป็นของผู้ประพันธ์บทความ
