การพัฒนาหลักสูตรต้านทุจริตศึกษาเพื่อส่งเสริมเครือข่าย ป.ป.ช.ภาคประชาสังคม ในการพิทักษ์ทรัพยากรสาธารณะ

บทคัดย่อ

ปัจจุบันทรัพยากรสาธารณะซึ่งประกอบด้วยทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรสาธารณะอื่นๆได้ถูกบุกรุกทำลายเป็นอย่างมากทั่วประเทศ จึงมีความพยายามที่แก้ไขปัญหานี้ทั้งจากองค์กรภาครัฐและองค์กรภาคประชาสังคม การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์                 1. เพื่อพัฒนาหลักสูตรหลักสูตรต้านทุจริตศึกษาในการพิทักษ์ทรัพยากรสาธารณะ 2.เพื่อทดลองใช้หลักสูตรหลักสูตรต้านทุจริตศึกษาและชุดความรู้ตามเพื่อส่งเสริมการพิทักษ์ทรัพยากรสาธารณะของผู้นำเครือข่ายป.ป.ช.ภาคประชาสังคม 3. เพื่อพัฒนาศักยภาพผู้นำเครือข่ายป.ป.ช.ภาคประชาสังคมในการพิทักษ์ทรัพยากรสาธารณะ ด้วยกระบวนการฝึกอบรมผู้นำเครือข่ายป.ป.ช.ภาคประชาสังคม โดยศึกษาเปรียบเทียบความรู้ เจตคติและพฤติกรรมเกี่ยวกับ 1) ภาวะผู้นำกับการพิทักษ์ทรัพยากรสาธารณะ 2) การคิดแยกแยะระหว่างผลประโยชน์ส่วนตนและผลประโยชน์ส่วนรวม 3) ความละอายและความไม่ทนต่อการทุจริต 4) พลเมืองกับความรับผิดชอบต่อสังคม และ 5) การเฝ้าระวังและตรวจสอบการทุจริต และ 4.เพื่อประเมินผล ถอดบทเรียนและสรุปผลการวิจัยเพื่อนำไปประยุกต์ใช้และการวิจัยครั้งต่อไป

              กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้นำเครือข่ายประชาสังคม จำนวน 60 คน ซึ่งได้มาจากการสุ่มอย่างง่าย (Simple Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบวัดความรู้เกี่ยวกับหลักสูตรต้านทุจริตศึกษาและการป้องกันการทุจริต แบบวัดเจตคติต่อหลักสูตรต้านทุจริตศึกษาและการป้องกันการทุจริต แบบวัดการปฏิบัติตามหลักสูตรต้านทุจริตศึกษาและการป้องกันการทุจริต และแบบประเมินความสอดคล้อง ซึ่งผู้วิจัยได้ดำเนินการดังนี้ 1) นำแบบทดสอบไปทดลองใช้ (Try out) กับกลุ่มผู้นำองค์กรชาวบ้านที่มีลักษณะใกล้เคียงกับกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 30 คน 2) นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ข้อคำถามเป็นรายข้อ (Item Total) โดยใช้เทคนิค 27% ทดสอบความแตกต่างของคะแนนเฉลี่ยรายข้อด้วยสถิติทดสอบที (t- test) และหาค่า r - Item Total (Corrected Item Total Correlation) จากนั้นคัดเลือกข้อมูลที่มีค่าอำนาจจำแนกสูงรายข้อตั้งแต่ 0.20 ขึ้นไปเป็นแบบทดสอบที่จะนำไปใช้จริง พบว่า แบบทดสอบความรู้มีค่าอำนาจจำแนกรายข้อตั้งแต่ 0.29 – 0.69 ค่าความยากง่ายรายข้อตั้ง 0.26-0.70 และค่า KR20 เท่ากับ 0.79 แบบวัดเจตคติ มีค่าอำนาจจำแนกรายข้อตั้งแต่ 0.34 – 0.78 และค่าความเชื่อมั่นด้วยวิธีสัมประสิทธิ์แอลฟ่า Coefficient Alpha) เท่ากับ 0.77 และแบบวัดพฤติกรรมมีค่าอำนาจจำแนกรายข้อตั้งแต่ 0.30– 0.77 และค่าความเชื่อมั่นด้วยวิธีสัมประสิทธิ์แอลฟ่า (Coefficient Alpha) เท่ากับ 0.88 และสถิติที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ paired t – test

            ผลการวิจัยพบว่า 1. วัตถุประสงค์ข้อที่ 1 รูปแบบสำคัญในการพัฒนาหลักสูตรต้านทุจริตศึกษาเพื่อส่งเสริมการพิทักษ์ทรัพยากรสาธารณะในจังหวัดมหาสารคาม โดยเครือข่าย ป.ป.ช.ภาคประชาสังคมคือ การฝึกอบรมผู้นำเครือข่าย โดยใช้ชุดความรู้เกี่ยวกับหลักสูตรต้านทุจริตศึกษาที่พัฒนาปรับปรุงแล้ว ประกอบด้วย 4 ขั้น ตอนคือ ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาวิเคราะห์สภาพปัญหา แนวคิด ทฤษฎีและเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้องเพื่อสำรวจความจำเป็นของการสร้างรูปแบบในการพิทักษ์ทรัพยากรสาธารณะ ขั้นตอนที่ 2 สร้างชุดความรู้จากการพัฒนาหลักสูตรต้านทุจริตศึกษา ขั้นตอนที่ 3 ทดลองใช้ชุดความรู้ที่ได้จากพัฒนาจากหลักสูตรต้านทุจริตศึกษา ขั้นตอนที่ 4 ประเมินผลชุดความรู้ที่สร้างขึ้นเพื่อส่งเสริมการพิทักษ์ทรัพยากรสาธารณะโดยเครือข่ายป.ป.ช.ภาคประชาสังคมโดยผ่านกระบวนการฝึกอบรม เนื้อหาของชุดความรู้ประกอบด้วยสาระ 5 หน่วยคือ 1) ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะผู้นำกับการพิทักษ์ทรัพยากรสาธารณะ 2) ความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการคิดแยกแยะระหว่างผลประโยชน์ส่วนตนและผลประโยชน์ส่วนรวม 3)ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับความละอายและความไม่ทนต่อการทุจริต 4) ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับพลเมืองกับความรับผิดชอบต่อสังคม และ 5) ความรู้และทักษะเกี่ยวกับการเฝ้าระวังและตรวจสอบการทุจริต 2. วัตถุประสงค์ ข้อที่ 2 ผลการทดลองใช้หลักสูตรหลักสูตรต้านทุจริตศึกษาและชุดความรู้ตามเพื่อส่งเสริมการพิทักษ์ทรัพยากรสาธารณะของกลุ่มตัวอย่างอยู่ในระดับมาก โดยมีความรู้ เจตคติและการปฏิบัติโดยรวมหลังการฝึกอบรมเพิ่มขึ้นจากก่อนฝึกอบรม (p–value < .05) 3. วัตถุประสงค์ ข้อที่ 3 ผลการพัฒนาศักยภาพผู้นำเครือข่ายป.ป.ช.ภาคประชาสังคมในการพิทักษ์ทรัพยากรสาธารณะเชิงพฤติกรรม พบว่ากลุ่มตัวอย่างมีพฤติกรรรมการการอนุรักษ์ทรัพยากรสาธารณะ หลังการฝึกอบรมเพิ่มขึ้นทุกข้อ (p-value < 0.001) และ 4.วัตถุประสงค์ข้อที่ 4 การประเมินผล ถอดบทเรียนและสรุปผลการวิจัยเพื่อนำไปประยุกต์ใช้ พบว่า 1) ผู้เข้าร่วมเวทีมีความพึงพอใจในกระบวนการมีส่วนร่วมสูงมากc]tให้มีการนำผลการวิจัยที่ได้ไปใช้อย่างจริงจังและต่อเนื่องเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด