ทุนทางสังคมกับมิติของการพัฒนา

บทคัดย่อ

ทุนทางสังคมเป็นแนวคิดที่ถูกกล่าวถึงอย่างกว้างขวางในยุคหลังความทันสมัย โดยที่การพัฒนาในระยะที่ผ่านมานั้นได้สร้างความเจริญในแง่ของเศรษฐกิจ อุตสาหกรรมและระบบตลาด แต่ในขณะเดียวกันก็ได้สร้างผลกระทบให้กับเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อมของประเทศขนาดเล็ก ซึ่งส่งผลต่อการรูปแบบในการดำรงชีวิตของมนุษย์ที่ก้าวตามการพัฒนาไม่ทัน ทำให้ในยุคหลังการพัฒนาพัฒนาได้มีการนำแนวคิดทางสังคมมาเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนา และหนึ่งในแนวคิดนั้นก็คือแนวคิดทุนทางสังคม

          ทุนทางสังคม คือ รูปแบบของความสัมพันธ์ที่อยู่ในชีวิตประจำวันของมนุษย์ เช่น การสร้างภาพลักษณ์ที่ดี การสร้างมิตรภาพ การปฏิสัมพันธ์เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของปัจเจกบุคคลและก่อเกิดเป็นกิจกรรมทางสังคมต่างๆ ซึ่งทุนทางสังคม หมายถึง ความไว้วางใจเป็นกลไกที่ทำให้เกิดเครือข่ายทางสังคม โดยเชื่อมโยงเข้ากับการเป็นสมาชิกในเครือข่ายเชิงสถาบัน ซึ่งภายในจะประกอบไปด้วยความไว้เนื้อเชื่อใจ และ บรรทัดฐานของการแลกเปลี่ยนทางสังคม กล่าวคือ เครือข่ายทางสังคมที่เข้มเข้ม และนำไปสู่การเชื่อมโยงไปสู่แนวคิดอื่น เช่น แนวคิดทุนทางวัฒนธรรม หรือแม้กระทั่งแนวคิดเศรษฐกิจชุมชนอาจเรียกได้ว่าเป็นเศรษฐกิจวัฒนธรรม เพราะโดย ส่วนมากแล้ว กิจกรรมทางเศรษฐกิจในชุมชนมักอยู่บนพื้นฐานของวัฒนธรรม วัฒนธรรมชุมชน หรือวัฒนธรรมพื้นบ้านไทย เพราะกิจกรรมทางเศรษฐกิจมักมิได้ แยกออกไปจากวัฒนธรรม โดยเฉพาะเศรษฐกิจชุมชนหมู่บ้านไทย ซึ่งถ้าจะมองทุนทางสังคมในมิติของการพัฒนาก็ต้องอธิบายว่าทุนทางสังคมมีพื้นฐานมาจากแนวคิดเรื่องทุน ที่เป็นคำที่ใช้ในชีวิตประจำวันที่ครอบคลุมทรัพยากรธรรมชาติ ความสัมพันธ์ทางสังคม ตั้งแต่ครอบครัวขยายไปสู่กลุ่มเพื่อน กลุ่มอาชีพและกลุ่มต่าง ๆ ในชุมชนและสังคม ตลอดจนการสามารถระดมทุนได้ในทางเศรษฐกิจโดยผ่านมิติของกลุ่มและเครือข่าย ความไว้วางใจและความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน และกิจกรรมและความร่วมมือ