Identity Asean and Gender: Competing for Expression Spaces of Women in Thailand

Abstract

สังคมแบบชายเป็นใหญ่คือสังคมที่มีโครงสร้างทางเพศที่กำหนดให้สถานภาพและตำแหน่งของเพศชาย เหนือเพศหญิงและให้คุณคำความเป็นชายมากกว่าความเป็นหญิง (Eisler and Loy,1998 อ้างถึงใน อวยพร เขื่อนแก้ว) เครื่องมือสำคัญของการดำรงและถ่ายทอดวัฒนธรรมชายเป็นใหญ่คือระบบความเป็นเพศ (gender systems) ที่กำหนดและหล่อหลอมบทบาทหน้าที่อำนาจ สถานภาพ คุณคำและความสัมพันธ 1 ทางเพศที่แตกต่าง และไม่เทาเทียมกันระหวางเพศหญิงและเพศชาย รวมถึงร่างกายของผู้หญิงและร่างกายผู้ชาย ผ่านสถาบันต่าง ๆ ใน สังคม เช่น ครอบครัว วัฒนธรรมประเพณี ศาสนา ระบบการศึกษา สื่อมวลชนและสื่อพื้นบ้าน ศิลปะงานับนเทิง ฯลฯ ที่ทำหน้าที่ฝึกฝนและกล่อมเกลาประชากรหญิงชายอย่างสอดคล้องไปในแนวทางเดี่ยวกัน ระบบเพศนี้ทำการผลิตซ้ำและหนุนเสริมให้วัฒนธรรมชายเป็นใหญ่มีความมั่นคงแข็งแกร่ง จนทำให้คนทั่วไปมองเห็นวาเป็นเรื่องปกติ ธรรมดาและไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ และแม้วาในทศวรรษนี้ที่สภาพเศรษฐกิจ การเมืองและวัฒนธรรม จะทำให้ผู้หญิงบางคนบางกลุ่มในสังคมไทยสามารถเลื่อนสถานะไปสู่ตำแหน่งหน้าที่ผู้นำมีสถานภาพสูงขึ้นและสามารถเข้าสู่อำนาจในระบบต่าง ๆ ของสังคม ความเป็นเพศหรือเพศภาวะเกิดจากระบบการกำหนดบทบาทหน้าที่สถานภาพ ภาพลักษณ 1 คุณคำ ความคาดหวัง และความคิดความเชื่อเกี่ยวกับการเป็นผู้หญิงและการเป็นผู้ชาย และสรีระของคนทั้งสองเพศที่ต่างกันไปตามบริบทของแต่ละสังคม ความเป็นเพศเป็นสิ่งที่เกิดจากการเรียนรู้ ฝึกฝน ขัดเกลา และหล่อหลอมผ่าน สถาบันต่าง ๆ ในสังคม (socialization) ตั้งแต่สถาบันครอบครัว ชุมชน ศาสนา โรงเรียน สื่อ วรรณกรรม ศิลปะ การบันเทิง วัฒนธรรมประเพณี ระบบการเมืองการปกครอง ระบบเศรษฐกิจ และระบบสาธารณสุข เป็นต้น ความเป็นเพศจึงไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ แต่เป็นสิ่งที่ถูกสร้างขึ้น ถูกผลิตซ้ำ และได้รับการสืบทอด ต่อ ๆ กันมาโดยผ่านสถาบันต่าง ๆ ที่กลำวมาข้างต้น ความเป็นเพศจึงเป็นสิ่งที่เปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลาและเงื่อนไขของแต่ละสังคม กรอบการสร้างความเป็นชายของสังคมมักเน้นเรื่องภาวะผู้นำและการมีความสามารถด้าน ต่าง ๆ และมีพื้นที่ในสังคม ในขณะที่กรอบความเป็นหญิงมักเน้นไปีที่บทบาทหน้าที่ในบ้าน เช่น บทบาทหน้าที่ใน การให้บริการผู้อื่น และการเลี้ยงดูลูก เป็นต้น ดังนั้น การสร้างความเป็นเพศจึงส่งผลกับผู้หญิงและผู้ชายต่างกัน