ตุ๊บเก่ง: ดนตรีพิธีกรรมและพลวัตทางสังคม บ้านป่าแดง ตำบลป่าเลา อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยบทบาทของวงดนตรี ตุ๊บเก่ง ที่มีต่อพิธีกรรมและพลวัตทางสังคมในปัจจุบันที่ส่งผลกระทบต่อการดำรงอยู่หรือเปลี่ยนแปลงไปของวงดนตรีตุ๊บเก่ง ชุมชนบ้านป่าแดง ตำบลป่าเลา อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์ พบว่า วงตุ๊บเก่ง เป็นผลผลิตทางวัฒนธรรมของชาวบ้านป่าแดง เป็นดนตรีที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตน และได้ถูกกำหนดบทบาทหน้าที่ของวงต่อสังคมบ้านป่าแดงไว้ในหลายมิติ ประวัติศาสตร์และความเชื่อที่ชาวบ้านมีต่อวงตุ๊บเก่ง รวมไปถึงรูปแบบของการบรรเลงเพลงต่างๆ ล้วนมีความหมายและนัยสำคัญที่มีต่อพิธีกรรมและวิถีชีวิตของชาวบ้านป่าแดงมาช้านาน จนถึงปัจจุบันเมื่อสังคมมีการเปลี่ยนแปลงไป ความเจริญทางด้านเทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทอย่างยิ่งต่อวิถีชีวิตของชาวบ้านที่ต้องเปลี่ยนแปลงตามไปด้วย และการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวได้ส่งผลกระทบต่อการดำรงอยู่ของวงดนตรีตุ๊บเก่งต่อไปในอนาคต

ผลจากการพัฒนาไปสู่ความทันสมัย ได้ผลักดันให้ชาวบ้านป่าแดงต้องรับเอาค่านิยมทางวัตถุของคนเมืองมาเป็นแบบอย่างในการดำเนินชีวิต การที่ชาวบ้านป่าแดงต้องทำงานและมีชีวิตอย่างคนเมืองมากขึ้น เป็นผลให้ชาวบ้านป่าแดงต้องห่างเหินจากพิธีกรรมหรือกิจกรรมของหมู่บ้านไป ซึ่งก็ทำให้กระบวนการทางสังคมในการอบรมสั่งสอนหรือการถ่ายทอดวิถีการดำเนินชีวิตและมรดกทางวัฒนธรรมที่ทำกันมาแต่โบราณสูญเสียไปโดยปริยาย ช่วงเวลาของการที่ความสัมพันธ์ระหว่างวงตุ๊บเก่งกับชาวบ้านป่าแดงกำลังเสื่อมลงไป ทำให้ช่วงเวลาแห่งการเรียนรู้วิถีชีวิตคนรุ่นเก่าของคนรุ่นใหม่ขาดหายไปด้วย ส่งผลให้ชาวบ้านป่าแดงรุ่นใหม่ที่เติบโตขึ้นท่ามกลางกระแสของการพัฒนาในปัจจุบัน ขาดความคุ้นเคยและผูกพันกับพิธีกรรมและวงตุ๊บเก่ง ปัจจุบันเยาชนรุ่นใหม่บางคนอาจให้ความสนใจ แต่ก็ยังเป็นสัดส่วนที่น้อยมาก และถึงแม้ว่านักดนตรีตุ๊บเก่งที่ยังเหลืออยู่จะเคร่งครัดต่อหน้าที่ของตนท่ามกลางการพัฒนาที่ต้องเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตไปอย่างไร นักดนตรีที่มีอยู่ก็เป็นเพียงกลุ่มคนส่วนน้อยเมื่อเทียบกับทั้งสังคมจึงไม่สามารถต้านทานกระแสของการเปลี่ยนแปลงทางวัตถุนิยมที่รวดเร็วและต่อเนื่องนี้ได้ ปัจจุบันหน่วยงานภาครัฐ สถาบันการศึกษาและชาวบ้าน เริ่มมองเห็นถึงคุณค่าและความสำคัญของดนตรีตุ๊บเก่งในฐานะศิลปวัฒนธรรมทางดนตรีของท้องถิ่นมากขึ้น และให้การสนับสนุนจากหลายฝ่าย แต่อย่างไรก็ตามการสนับสนุนและส่งเสริมดังกล่าวก็ไม่ได้เป็นไปอย่างต่อเนื่องและจริงจังมากพอที่จะก่อให้เกิดกระบวนการของการสืบทอด เป็นเพียงแค่การส่งเสริมวงดนตรีตุ๊บเก่งที่มีอยู่ในปัจจุบันเท่านั้น ยังขาดซึ่งกระบวนการอันสำคัญที่จะก่อให้เกิดการสืบทอดให้ตุ๊บเก่งยังคงอยู่ต่อไปถึงรุ่นลูกรุ่นหลานอย่างแท้จริง การที่จะทำให้วงตุ๊บเก่งยังสามารถคงอยู่คู่กับบ้านป่าแดงต่อไปนั้น จะต้องมุ่งส่งเสริมให้มีการเรียนรู้และนำไปสู่การสืบทอดองค์ความรู้นี้อย่างจริงจัง ชาวบ้านทุกคนในสังคมป่าแดงต้องตระหนักถึงความสำคัญของวงตุ๊บเก่งในฐานะมรดกทางวัฒนธรรมอันทรงคุณค่า เป็นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมท้องถิ่นที่ไม่เหมือนใคร ซึ่งหากแนวทางการอนุรักษ์และพัฒนาที่เกิดขึ้นยังคงไม่สนับสนุนให้เกิดการสืบทอดเรียนรู้อย่างแท้จริง ในอนาคตอันใกล้นี้ วงตุ๊บเก่ง อาจหายไปจากหมู่บ้านป่าแดงอย่างถาวร