ผลกระทบของมาตรฐานการบริหารคุณภาพที่มีต่อผลการดำเนินงาน ของสำนักงานสอบบัญชีในประเทศไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินระดับความพร้อมรวมถึงปัญหาและอุปสรรคของสำนักงานสอบบัญชีในประเทศไทยในการนำองค์ประกอบทั้ง 8 ด้านของมาตรฐานการบริหารคุณภาพการสอบบัญชีไปปฏิบัติใช้ และทดสอบผลกระทบของแต่ละองค์ประกอบของมาตรฐานการบริหารคุณภาพการสอบบัญชีที่มีต่อผลการดำเนินงานด้านประสิทธิภาพและประสิทธิผล วิธีดำเนินการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงปริมาณ ใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูล กลุ่มตัวอย่าง คือ สำนักงานสอบบัญชี ที่เป็นบริษัทจำกัด จำนวน 212 แห่ง สุ่มตัวอย่างแบบง่ายโดยใช้ตารางเลขสุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ ผลการวิจัยพบว่าสำนักงานสอบบัญชีมีความพร้อมในภาพรวมระดับมาก (= 4.48) โดยเฉพาะข้อกำหนดด้านจรรยาบรรณที่เกี่ยวข้อง ขณะเดียวกันปัญหาและอุปสรรคที่พบอยู่ในระดับมาก (
= 3.64 และ
= 3.54) โดยเฉพาะกระบวนการประเมินความเสี่ยงของสำนักงาน นอกจากนี้มาตรฐานการบริหารคุณภาพการสอบบัญชีด้านข้อกำหนด ด้านจรรยาบรรณที่เกี่ยวข้อง การปฏิบัติงาน ทรัพยากร กระบวนการติดตามผลและแก้ไขส่งผลกระทบเชิงบวกต่อผลการดำเนินงานด้านประสิทธิภาพ ในขณะที่การกำกับดูแลและผู้นำกับกระบวนการติดตามผลและแก้ไขส่งผลกระทบเชิงบวกต่อผลการดำเนินงานด้านประสิทธิผลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ซึ่งจะช่วยเสริมสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับบทบาทของมาตรฐานการบริหารคุณภาพการสอบบัญชีที่เหมาะสมและสอดคล้องกับบริบทของประเทศไทย
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Aaker, D. A., Kumar, V. & Day, G. S. (2001). Marketing research. John Wiley & Sons.
ACCA Global. (2022). International Standards on Quality Management - part 1 (ISQM 1). Retrieved June 2025, from https://www.accaglobal.com/gb/en/student/exam-support-resources/professional-exams-study- resources/p7/technical-articles/isqm-1.html
ACCA. (2023). International standards on quality management - part 1 (ISQM 1). ACCA Global. Retrieved June 2025, from https://www.accaglobal.com/gb/en/student/exam-support-resources/professional-exams-study-resources/p7 /technical-articles/isqm-1.html
Al Farooque, O., Buachoom, W. & Sun, L. (2020). Board, audit committee, ownership and financial performance - emerging trends from Thailand. Pacific Accounting Review, 32(1), 54-81. https://doi. org/10.1108/PAR-10-2018-0079
Barney, J. B. (1991). Firm resources and sustained competitive advantage. Journal of Management, 17(1), 99–120. https://doi.org/10.1177/014920639101700108
Barney, J. B. & Hesterly, W. S. (2019). Strategic management and competitive advantage: Concepts and cases (6th ed.). Pearson.
Black, K. (2006). Business statistics for contemporary decision making (4th ed.). John Wiley & Sons.
Brown-Liburd, H., Cohen, J. & Trompeter, G. (2020). How does audit firm emphasis on client relationship quality influence auditors' inferences about and responses to potential persuasion in client communications? Accounting, Organizations and Society, 85, 101099. https://doi.org/10.1016/j.aos. 2020.101099
Caseware. (2024). ISQM 1: A new era in audit quality management. Retrieved June 2025, from https:// www.caseware.com/us/resources/blog/isqm-1-a-new-era-in-audit-quality-management/
Chen, L., Duh, R., Wu, C. & Yu, L. (2020). Higher academic qualifications, professional training and operating performance of audit firms. Sustainability, 12(3), 1254. https://doi.org/10.3390/su12031254
Chutirat, J. (2021). Audit firm attributes influencing a limited company in Bangkok to use auditing services during digital disruption (Unpublished master’s thesis). Thammasat University, Bangkok, Thailand.
Deming, W. E. (1986). Out of the crisis. MIT Press.
Department of Business Development. (2023). List of accounting firms in each province. Retrieved February 2023, from https://www.dbd.go.th
Ditkaew, K. & Suttipun, M. (2023). The impact of audit data analytics on audit quality and audit review continuity in Thailand. Asian Journal of Accounting Research, 8(3), 269-278. https://doi.org/10.1108/ AJAR-04-2022-0114
Federation of Accounting Professions. (2023). Thai standard on quality management No. 1. Retrieved August 2023, from https://acpro-std.tfac.or.th/standard
Fedyk, A. & Hodson, J. (2023). Is artificial intelligence improving the audit process?. Review of Accounting Studies, 28(3), 938-985. https://doi.org/10.1007/s11142-022-09697-x
Felderer, B. (2024). Nonresponse bias analysis. GESIS - Leibniz Institute for the Social Sciences (GESIS-Survey Guidelines). https://doi.org/10.15465/gesis-sg_en_047
FRC. (2022). Quality management: What the new standards mean. ICAEW Insights. Retrieved June 2025, from https://www.icaew.com/insights/viewpoints-on-the-news/2022/may-2022/qm-quality-management-what-the-new-standards-mean
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. & Anderson, R. E. (2019). Multivariate data analysis (8th ed.). Pearson.
Hansai, S. (2020). Compelling factors in the delivery of quality information systems servicing accounting firms (Unpublished master’s thesis). Dhurakij Pundit University, Bangkok, Thailand.
Hiransalee, P. (2023). The impact of good internal control system on the operational efficiency of listed companies in the Stock Exchange of Thailand. Journal of Roi Kaensarn Academi, 8(5), 33-48. https://so02.tci-thaijo.org/ index.php /JRKSA/article/view/260812/176060
Hussey, J. (2020). Managing quality in audit firms: Responding to the financial crises and changing expectations. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780367332084
ICAEW. (2022). Quality management ISQM 1. Retrieved June 2025, from https://www.icaew.com/technical/ audit-and-assurance/audit/quality-management-in-audit-firms/quality-management-isqm
IAASB. (2020). International Standard on Quality Management (ISQM) 1, Quality Management for Firms that Perform Audits or Reviews of Financial Statements, or Other Assurance or Related Services Engagements. IFAC. Retrieved June 2025, from https://www.iaasb.org/publications/international-standard-quality-management-isqm-1-quality-management-firms-perform-audits-or-reviews
IAASB. (2021). International Standard on Quality Management (ISQM) 1, Quality Management for Firms that Perform Audits or Reviews of Financial Statements, or Other Assurance or Related Services Engagements. Retrieved August 2023, from https://www.iaasb.org/publications/international-standard-quality-management-isqm-1-quality-management-firms-perform-audits-or-reviews
International Federation of Accountants. (2022). International standard on quality management (ISQM1): Quality management for firms that perform audits or reviews of financial statements, or other assurance or related services engagements. Retrieved August 2023, from https://www.ifac.org
Kariyawasam, S. & Wijesinghe, N. (2021). Audit quality, firm performance, and the role of internal controls in the audit process. International Journal of Accounting & Information Management, 29(3), 391-411. https://doi.org/ 10.1108/ IJAIM-01-2020-0109
Kitiwong, W. & Sarapaivanich, N. (2024). The new audit report with key audit matters: Lessons from Thailand's first implementation. Accounting & Finance, 64(4), 1001-1036. https://doi.org/10.1111/acfi.13199
Khamphachanh, N. & Kittipichai, J. (2021). The impact of quality control standards on audit firms' practices in Thailand. Asian Journal of Accounting and Governance, 12(1), 45-58. https://doi.org/10.1016/ j.ajag.2021.05.004
Kline, P. (2015). Handbook of psychological testing (2nd ed.). Routledge.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). The Guilford Press.
Kohout, F. J. (1974). Statistics for social scientists: A coordinated learning system. John Wiley & Sons.
Kokina, J., Mancha, R. & Pachamanova, D. (2020). The role of artificial intelligence in accounting: New challenges and opportunities. Journal of Emerging Technologies in Accounting, 17(1), 7-27. https:// doi.org/10.2308/jeta-52685
Law, K. K. & Shen, M. (2022). How does artificial intelligence shape audit firms? Management Science, 68(10), 7583-7606. https://doi.org/10.1287/mnsc.2022.04040
Liu, Z. & Zhang, Y. (2022). Audit quality and firm performance in emerging markets: Evidence from China and Thailand. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 46(1), 1-14. https://doi.org/10. 1016/j.intaccaudtax.2022.100573
Nunnally, J. C. & Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory (3rd ed.). McGraw-Hill.
Owusu-Afriyie, R., Awunyo-Vitor, D., Gyimah, P. & Appiah, K. O. (2024). Monitoring and audit quality: Does quality standards compliance matter? Cogent Business & Management, 11(1), Article 2416095. https://doi.org/ 10.1080/23311975.2024.2416095
PCAOB. (2023). Quality control standards: Implementation challenges and strategies for audit firms. Retrieved August 2023, from https://www.pcaobus.org
Pengjinda, S., Suakaew, U. & Manassong, C. (2025). Quality management affecting the performance of medium and small auditing offices in Bangkok. Rajapark Journal, 19(63), 466-480. https://so05.tci-thaijo.org/ index.php/RJPJ /article/view/279067
Prasertsup, W. (2020). Quality control of audit firms in Thailand: Moving towards International Standard on Quality Management (ISQM1). Santapol College Academic Journal, 6(2), 243-253. https://so05.tci-thaijo.org/ index.php/ scaj/article/view/240734
Rajgopal, S., Srinivasan, S. & Zheng, X. (2021). Measuring audit quality. Review of Accounting Studies, 26(2), 559-619. https://doi.org/10.1007/s11142-020-09570-9
Rakkansilp, S., Sawaengwarot, A. & Budsalee, P. (2022). The relationship between professional accounting ethics and the work performance of accountants in Northeast Thailand. Journal of Humanities and Social Sciences, Nakhon Phanom University, 20(1), 228-248. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/ jhusoc/article/view/258302
Samagaio, A. & Felício, T. (2023). The determinants of internal audit quality. European Journal of Management and Business Economics, 32(4), 417-435. https://doi.org/10.1108/EJMBE-06-2022-0193
Snyder, P. J. & Wilson, H. G. (2020). Assessing content validity: A practical guide for measuring survey questions. Journal of Research Methods, 34(2), 123-136. https://doi.org/10.1016/j.jrm.2020.02.004
Srisaat, B. (2002). Basic research (7th ed.). Suviriyasarn.
Suttipun, M. (2021). Impact of key audit matters (KAMs) reporting on audit quality: Evidence from Thailand. Journal of Applied Accounting Research, 22(5), 869-882. https://doi.org/10.1108/JAAR-10-2020-0210
TFAC. (2021). IAASB publishes ISQM 1 and ISQM 2 First time implementation guide. Retrieved June 2025, from https://www.tfac.or.th/Article/Detail/143838
Thirathon, U. & Mitrapanont, K. (2022). Effects of a governing body on internal audit quality: Empirical evidence from Thailand. Creative Business and Sustainability Journal, 44(2), 61-79. http://ajba.um. edu.my
Thottoli, M. M., Ahmed, E. R. & Thomas, K. V. (2022). Emerging technology and auditing practice: Analysis for future directions. European Journal of Management Studies, 27(1), 99-119. https://doi.org/10.1108/ EJMS-06-2021-0058
Tran, T. G. T., Pham, Q. T., Tran, T. T. P. & Bui, T. T. H. (2025). The impact of audit firm size on audit quality -An empirical study of the Vietnamese stock market. SAGE Open, 15(1), 1-16. https://doi.org/10. 1177/21582440251336005
Yamane, T. (1973). Statistics: An introductory analysis. Harper & Row.
