ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจของการจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชน: กรณีศึกษาชุมชนบ้านบัว อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจของการจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชน ด้วยการประยุกต์ใช้แนวทางวิจัยเชิงคุณภาพในการเก็บ ตรวจสอบความน่าเชื่อถือ และถูกต้องของข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกแกนนำชุมชนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในกิจกรรมการท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านบัว จังหวัดพะเยา ในการวิเคราะห์เนื้อหาถูกนำประยุกต์ใช้เพื่อศึกษาลักษณะการจัดสรรผลประโยชน์ และการวิเคราะห์ต้นทุน-ผลตอบแทนถูกนำมาใช้วิเคราะห์ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ ผลการศึกษาพบว่า การท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านบัวบริหารจัดการแบบกระจายอำนาจผ่านศูนย์เรียนรู้ มีคณะกรรมการกำหนดอัตราค่าบริการ รวมถึงการจัดสรรผลประโยชน์ที่เกิดขึ้น ผลประโยชน์ถูกจัดสรรผ่าน 3 กลุ่ม ผลการประมาณผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ พบว่า กิจกรรมการท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านบัวมีรายรับประมาณ 1.5 ล้านบาทต่อปี กิจกรรมที่มีผลตอบแทนสูงสุด คือ กลุ่มอาหาร ขณะที่โฮมสเตย์ได้รับผลตอบแทน คิดเป็นมูลค่าปัจจุบันประมาณ 0.77-1.87 แสนบาท (ขึ้นอยู่กับการลงทุน) ส่วนผลตอบแทนที่เจ้าของกิจกรรมได้รับประกอบด้วย กำไรขั้นต้นและค่าแรงซึ่งมีสัดส่วนรวมกันมากกว่าร้อยละ 60 ของรายรับ (ยกเว้น ศูนย์เรียนรู้) รายรับดังกล่าวเป็นผลกระทบทางตรงที่มิได้รวมผลกระทบโดยอ้อมที่เกิดจากตัวทวีคูณของการใช้จ่ายของผู้มาเยือน ข้อเสนอแนะสำคัญจากการศึกษา คือ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรให้ความสำคัญลำดับแรกกับการกระจายผลประโยชน์ และการส่งเสริมสนับสนุนกิจกรรมที่มีการลงทุนไม่มากและใช้แรงงานครัวเรือนเป็นหลัก ผลการศึกษาที่ได้เป็นข้อมูลสำคัญสำหรับชุมชนอื่นที่สนใจการพัฒนาการท่องเที่ยวเพื่อนำไปใช้ประกอบการวางแผนเพื่อให้ชุมชนได้รับผลตอบแทนที่คุ้มค่าและมีการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชนที่ยั่งยืน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กาญจนา สุระ. (2556). การพัฒนาศักยภาพการบริหารจัดการ การท่องเที่ยวโดยชุมชน จังหวัดเชียงใหม่ ภายใต้ความร่วมมือทางวิชาการของมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่กับท้องถิ่น จังหวัดเชียงใหม่ ปีที่ 2. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยรราชภัฏเชียงใหม่.
คมสัน วาฤทธิ์. (2545). ศักยภาพของชุมชนท้องถิ่นในการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ: กรณีศึกษาชุมชนลำน้ำว้าอำเภอแม่จริม จังหวัดน่าน. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
จันทนา จันทโร และศิริจันทร์ ทองประเสริฐ. (2545). การศึกษาความเป็นไปได้ของโครงการด้านธุรกิจและอุตสาหกรรม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ณัฏฐพัชร มณีโรจน์. (2560). การจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชน. วารสารวิชาการการท่องเที่ยวไทยนานาชาติ, 13 (2),25-46.
นิรันดร์ บุญเนตร. (2547). ศักยภาพการจัดการการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ บ้านแม่กำปอง จังหวัดเชียงใหม่. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ประกอบศิริ ภักดีพินิจ. (2556). การพัฒนาการท่องเที่ยวและเรียนรู้บนพื้นฐานการจัดการมรดกทางวัฒนธรรมของชุมชนเศรษฐกิจพอเพียงบ้านดอกบัว จังหวัดพะเยา. วารสารมนุษย์ศาสตร์และสังคมศาสตร์, 1 (1), 67-79.
ประสิทธิ์ ตงยิ่งศิริ. (2544). การวางแผนและการวิเคราะห์โครงการ. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น.
มธุรส ปราบไพรี. (2543). ศักยภาพของชุมชนในการจัดการแหล่งท่องเที่ยว: กรณีชุมชนไทยทรงดำ บ้านเขาย้อย ตำบลเขาย้อย อำเภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี. (การค้นคว้าอิสระศิลปะศาสตรมหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
มิ่งสรรพ์ ขาวสอาด (2548). การพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงบูรณาการที่ยั่งยืนในลุ่มแม่น้ำโขง. เชียงใหม่ : สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
มิ่งสรรพ์ ขาวสอาด และอัครพงศ์ อั้นทอง. (2557). โครงการปริทัศน์สถานภาพของความรู้เรื่องเศรษฐกิจท่องเที่ยวของประเทศไทย. เชียงใหม่ : สถาบันศึกษานโยบายสาธารณะ.
ยุทธภูมิ นามวงศ์. (2559). บ้านบัว: หมู่บ้านท่องเที่ยวเศรษฐกิจพอเพียง. ค้นเมื่อ 5 พฤษภาคม 2560, จาก https://www.facebook.com/media/set/?set=a.1220712054639953.1073744363.100001035109429&type=3
เยาวเรศ ทับพันธุ์. (2543). การประเมินโครงการตามแนวทางเศรษฐศาสตร์. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วีระพล สุวรรณนันต์. (2524). ความรู้เบื้องต้นในการจัดเตรียมแผนและโครงการ ตอน การวิเคราะห์ความเป็นไปได้ของแผนและโครงการ (Feasibility study). กรุงเทพฯ : สำนักฝึกอบรม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
สถาบันการท่องเที่ยวโดยชุมชน. (2554). CBT มีมิติ พื้นที่ทางสังคมของชุมชนในการกำหนดทิศทางการท่องเที่ยวสร้างการเรียนรู้ระหว่างเจ้าของบ้านกับผู้มาเยือน. สํานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
สมถวิล ช่างอาวุธ. (2543). การวิเคราะห์ทางเศรษฐกิจของโครงการพัฒนาการผลิตยางแผ่น: กรณีศึกษาสหกรณ์กองทุนสวนยางบ่อน้ำส้มจำกัด จังหวัดสงขลา. (วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
อัครพงศ์ อั้นทอง. (2552). ความเป็นฤดูกาลของการท่องเที่ยวในจังหวัดเชียงใหม่. วารสารเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 16 (2), 32-47.
อัครพงศ์ อั้นทอง. (2555). เศรษฐมิติว่าด้วยการท่องเที่ยว. เชียงใหม่ : สถาบันศึกษานโยบายสาธารณะ.
อัครพงศ์ อั้นทอง, กันต์สินี กันทะวงศ์วาร และณัฐพล อนันต์ธนสาร. (2561). การรับรู้ของประชาชนต่อผลกระทบจากการพัฒนาการท่องเที่ยวในท้องถิ่น. เชียงใหม่ : มูลนิธิสถาบันศึกษานโยบายสาธารณะ.
Chiappa, G. D., Atzeni, M., & Ghasemi, V. (2018). Community-based collaborative tourism planning in islands: a cluster analysis in the context of Costa Smeralda. Journal of Destination Marketing & Management, 8 (June), 41-48.
Kim, K., Uysal, M., & Sirgy, M. J. (2013). How does tourism in a community impact the quality of life of community residents? Tourism Management, 36 (June), 527-540.
Okazaki, E. (2008). A community-based tourism model: Its conception and use. Journal of sustainable Tourism, 16 (5), 511-529.
The ASEAN Secretariat. (2016). ASEAN Community Based Tourism Standard. Jakarta: ASEAN.
Tolkach, D., & King, B. (2015). Strengthening community-based tourism in a new resource-based Island nation: Why and how? Tourism Management, 48 (June), 386-398.
Untong, A., Phuangsaichai, S., Taweelerkunthon, N., & Tejawaree, J. (2006). Income distribution and community-based tourism: three case studies in Thailand. Journal of GMS Development Studies, 3(1), 69-82.
UNWTO. (2019). World Tourism Barometer. Madrid : World Tourism Organization.
World Tourism Organization. (1997). International Tourism: A Global Perspective. Madrid : World Tourism Organization.
