ปัจจัยด้านสมรรถนะของบุคลากร และการรับรู้ส่วนประสมทางการตลาดที่มีอิทธิพลต่อการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาเชิงพื้นที่อย่างยั่งยืนภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจ BCG และเศรษฐกิจพอเพียง ในเขตพื้นที่อำเภอลาดหลุมแก้ว จังหวัดปทุมธานี
คำสำคัญ:
การพัฒนาเชิงพื้นที่อย่างยั่งยืน, การมีส่วนร่วม, โมเดล BCGบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์หลัก 3 ประการ ได้แก่ (1) เพื่อศึกษาปัจจัยด้านสมรรถนะของบุคลากรและ การรับรู้ส่วนประสมทางการตลาดที่ส่งผลต่อการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาเชิงพื้นที่อย่างยั่งยืน (2) เพื่อวิเคราะห์แนวทาง การประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงร่วมกับกรอบแนวคิดเศรษฐกิจชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และเศรษฐกิจสีเขียว (Bio-Circular-Green Economy: BCG Model) ในกระบวนการพัฒนาชุมชน และ (3) เพื่อเสนอแนวทางยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่ชุมชนอำเภอลาดหลุมแก้ว จังหวัดปทุมธานี การวิจัยใช้ระเบียบวิธีแบบผสมผสาน (Mixed Methods) โดยเก็บข้อมูลเชิงปริมาณจากกลุ่มตัวอย่างประชาชนจำนวน 398 คน ด้วยวิธีการสุ่มตัวอย่างแบบง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลผ่านแบบสอบถาม และเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ให้ข้อมูลสำคัญ เครื่องมือในการวิเคราะห์ข้อมูลประกอบด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา สถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณแบบ Stepwise
ผลการวิจัยพบว่า 1) สมรรถนะของบุคลากร ในด้านผู้นำชุมชนมีระดับสมรรถนะอยู่ในระดับมาก ขณะที่คนในชุมชนมีสมรรถนะในระดับปานกลาง ด้านส่วนประสมทางการตลาดโดยรวมอยู่ในระดับปานกลางเช่นกัน โดยปัจจัยสมรรถนะคนในชุมชน ส่วนประสมทางการตลาดด้านราคาสินค้าและด้านช่องทางการจัดจำหน่าย ส่งผลต่อระดับการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาอย่างยั่งยืน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 แสดงให้เห็นว่าการมีส่วนร่วมของคนในพื้นที่ขึ้นอยู่กับศักยภาพภายในของชุมชนและการบริหารจัดการทางการตลาดอย่างเหมาะสม นอกจากนี้ยังพบว่า 2) แนวทาง การประยุกต์ใช้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและแนวคิด BCG Economy สู่การพัฒนาที่ยั่งยืน จำเป็นต้องส่งเสริมทักษะ ความรู้ ทัศนคติ และความสัมพันธ์ของคนในชุมชน พร้อมทั้งการสนับสนุนจากภาครัฐและเอกชน เช่น การจัดตั้งหน่วยงานเฉพาะเพื่อส่งเสริม สนับสนุน ติดตาม และให้ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย มาตรฐานผลิตภัณฑ์ และกลไกตลาดอย่างชัดเจนและต่อเนื่อง นอกจากนี้ 3) การยกระดับเศรษฐกิจฐานรากควรมุ่งพัฒนาแบบมีส่วนร่วม โดยประยุกต์ใช้แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงและ BCG Model ให้สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) เพื่อให้เกิดผลในทุกมิติ ด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม การเสริมสร้างกลุ่มอาชีพ วิสาหกิจชุมชน และการกำหนดแผนปฏิบัติการร่วมในชุมชน พร้อมระบบติดตามและประเมินผล จะช่วยให้เกิดความเข้มแข็งของกลไกชุมชน โดยมีการสนับสนุนที่เป็นรูปธรรมจากภาครัฐ เอกชน และองค์กรท้องถิ่น ทั้งในด้านทุน เทคโนโลยี ช่องทางการตลาด และข้อมูลกฎหมายอย่างครบวงจร อันนำไปสู่การลดความเหลื่อมล้ำ และยกระดับคุณภาพชีวิตประชาชนในพื้นที่ได้อย่างยั่งยืนและเป็นรูปธรรม
เอกสารอ้างอิง
กรมการปกครอง. สำนักงานบริหารการทะเบียน. (2567). สถิติประชากร. http://www.dopa.go.th
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. (2565). รายงานศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงและการเกษตรชุมชน อำเภอลาดหลุมแก้ว จังหวัดปทุมธานี. สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
ชมภูนุช ชมภูคำ (2564). บทบาทของสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงเวียนนาในการยกระดับการส่งเสริมความร่วมมือด้านการศึกษาและวิชาการระหว่างไทยและออสเตรีย.
ปรียาภา เมืองนก. (2565). การศึกษาแนวทางในการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนกรณีศึกษา ชุมชนคลองบางหลวง หมู่ 9 ตำบลคูหลวง อำเภอลาดหลุมแก้ว จังหวัดปทุมธานี. วารสารมหาวิทยาลัยพัฒนาเชิงพื้นที่, 1(1), 56–63.
พรพจน์ ศรีดัน. (2564). นวัตกรรมทางสังคมกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเพื่อการพัฒนาผลิตภัณฑ์สู่การแข่งขันเชิงพาณิชย์ ภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular economy). สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ศรีประภา ศรีสำราญ. (2564). การพัฒนาชุมชนต้นแบบตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง: กรณีศึกษาหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบหมู่บ้านกลาง ตำบลกาหลง อำเภอเมืองสมุทรสาคร จังหวัดสมุทรสาคร [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2556). ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง: แนวคิด หลักการ และการประยุกต์ใช้.
สุธาวี กลิ่นอุบล. (2562). การศึกษาการมีส่วนร่วมของชุมชนต่อความสำเร็จในการพัฒนาชุมชนตามแนวทางปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง บ้านหัวเขาจีน ตำบลห้วยยางโทน อำเภอปากท่อ จังหวัดราชบุรี [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สุภาพร ภู่ไพบูลย์. (2558). การจัดการชุมชนตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงของชุมชนบ้านโพธิ์ศรี อำเภอบางปลาม้า จังหวัดสุพรรณบุรี [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
Bryson, J. M., & Crosby, B. C. (2018). Why public participation matters: Engaging stakeholders in collaborative governance. Oxford University Press.
Chambers, R. (2014). Rural development: Putting the last first. Routledge.
Geissdoerfer, M., Savaget, P., Bocken, N. M. P., & Hultink, E. J. (2017). The circular economy A new sustainability paradigm? Journal of Cleaner Production, 143, 757–768. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.12.048
Kotler, P., & Armstrong, G. (2022). Marketing mix and consumer value. Pearson.
Kotler, P., & Keller, K. L. (2016). Marketing management (15th ed.). Pearson.
Northouse, P. G. (2021). Leadership: Theory and practice (9th ed.). Sage.
Pretty, J. (2011). Sustainable communities: Concepts and practices. Earthscan.
Smith, J., & Brown, L. (2021). Personal competencies in modern organizations. HRD Press.
United Nations Environment Programme (UNEP). (2011). Towards a green economy: Pathways to sustainable development and poverty eradication.
Yamane, T. (1967). Statistics: An introductory analysis (2nd ed.). Harper & Row.
Zaichkowsky, J. L., & Bennett, R. (2019). Consumer involvement and decision-making behavior. Routledge.
