แนวทางการพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนในกิจกรรมงานวิ่งแบบวิถีปกติใหม่ : กรณีศึกษา จอมบึงมาราธอน จังหวัดราชบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบันการมีส่วนร่วม ปัญหาอุปสรรคในการมีส่วนร่วมของชุมชนในกิจกรรมงานวิ่งจอมบึงมาราธอน 2) วิเคราะห์ปัจจัยการมีส่วนร่วมของชุมชนในกิจกรรมงานวิ่งจอมบึงมาราธอนแบบวิถีปกติใหม่ และ 3) เสนอแนวทางการพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนในกิจกรรมงานวิ่งจอมบึงมาราธอนแบบวิถีปกติใหม่ การวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสานวิธี ทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลเชิงปริมาณจากกลุ่มประชาชนที่อาศัยอยู่ในชุมชนพื้นที่วิจัยจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง ครอบคลุมพื้นที่ 3 ตำบล 14 หมู่บ้าน และ 15 โรงเรียน ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องกับการจัดกิจกรรมงานวิ่งจอมบึงมาราธอนโดยตรงที่ได้มาจากการสุ่มตัวอย่างตามความสะดวก จำนวน 329 คน โดยใช้แบบสอบถามกึ่งสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงคุณภาพจากกลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลักที่ได้มาโดยการเลือกตัวอย่างแบบเจาะจง จำนวน 35 คน ด้วยแบบสัมภาษณ์ การสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกตอย่างมีส่วนร่วม และการประชุมกลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา

            ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพปัจจุบันของการมีส่วนร่วมของชุมชนในงานวิ่งจอมบึงมาราธอน ซึ่งเป็นงานที่จัดขึ้นโดยความร่วมมือของมหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง ภาคีเครือข่าย และชุมชนในพื้นที่ ภายใต้คำขวัญว่า “งานวิ่งประเพณีของชาวบ้าน ที่มีมาตรฐานเป็นสากล” จัดขึ้นในสัปดาห์ที่ 3 ของเดือนมกราคมเป็นประจำทุกปี ลักษณะการมีส่วนร่วมเป็นแบบความสัมพันธ์ “เจ้าภาพร่วมกัน” บริหารจัดการชุมชนที่มีส่วนร่วมโดยประสานงานผ่านผู้นำชุมชน ด้วยวิธีการประชุมกลุ่มย่อย ประชุมกลุ่มใหญ่ ให้ความรู้ สาธิตทดลองปฏิบัติจริง ปัญหาอุปสรรคของการมีส่วนร่วมของชุมชนในกิจกรรมงานวิ่งจอมบึงมาราธอน พบว่า นโยบายของหน่วยประสานงานกลางขาดความชัดเจน ทรัพยากรสนับสนุนไม่เพียงพอ และส่งมอบล่าช้า และการสื่อสารและประชาสัมพันธ์ชุมชนไม่ต่อเนื่องทันเวลา 2) ปัจจัยสำคัญการมีส่วนร่วมของชุมชนในกิจกรรมงานวิ่งจอมบึงมาราธอนแบบวิถีปกติใหม่โดยรวมมีความสำคัญอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาความสำคัญเป็นรายด้านโดยเรียงลำดับจากค่าเฉลี่ยมากไปน้อย ได้แก่ ด้านความตระหนักของประชาชนในชุมชนด้านบทบาทผู้นำชุมชน ด้านผลประโยชน์ตอบแทน ด้านการสื่อสารและการประชาสัมพันธ์ และด้านนโยบายองค์กร 3) แนวทางการพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนในกิจกรรมงานวิ่งจอมบึงมาราธอนแบบวิถีปกติใหม่ที่เหมาะสมสอดคล้องกับบริบทของงานวิ่งจอมบึงมาราธอน ประกอบด้วย 5 แนวทางหลักที่จะบูรณาการอย่างมีส่วนร่วม ได้แก่ 1) การสร้างความตระหนักของประชาชนในชุมชน 2) การส่งเสริมบทบาทผู้นำชุมชน 3) การแบ่งปันผลประโยชน์ตอบแทน 4) การพัฒนาการสื่อสารและประชาสัมพันธ์ และ 5) การกำหนดนโยบายองค์กรแกนนำ (มหาวิทยาลัย)