สิทธิชุมชนกับการจัดการธุรกิจท่องเที่ยว :ภูชี้ฟ้า ภูชี้ดาว และภูชี้เดือน อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องสิทธิชุมชนกับการจัดการธุรกิจการท่องเที่ยวภูชี้ฟ้า ภูชี้ดาว และภูชี้เดือน อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย เพื่อ 1) ศึกษาสภาพการจัดการท่องเที่ยวภูชี้ฟ้า ภูชี้ดาว และภูชี้เดือน และ 2) เพื่อศึกษาการใช้สิทธิชุมชนกับการจัดการท่องเที่ยว ภูชี้ฟ้า ภูชี้ดาวและภูชี้เดือน อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ วิธีการศึกษาเฉพาะกรณีเชิงพรรณนา โดยเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน 15 คนจากตัวแทนผู้ประกอบการท่องเที่ยว ได้แก่ ผู้ประกอบการที่พัก ผู้ประกอบการรับส่งนักท่องเที่ยว และผู้ประกอบการสินค้าและของที่ระลึกจำนวน 15 คน และผู้นำชุมชนจำนวน 6 คน ทำการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการจำแนกข้อมูล และพิจารณาคุณภาพงานวิจัยด้วยวิธีการตรวจสอบแบบสามเส้าด้านข้อมูล

ผลการวิจัยพบว่า

1.ประกอบการท่องเที่ยวเป็นราษฎรอาสาสมัครโครงการพัฒนาเพื่อความมั่นคงตามแนวชายแดน กองทัพภาคที่ 3 มีอาชีพหลักคือ การเกษตร ส่วนการประกอบธุรกิจการท่องเที่ยวเป็นอาชีพรอง โดยใช้สิทธิชุมชนในการจัดการทรัพยากรร่วมเพื่อประกอบธุรกิจการท่องเที่ยว ฤดูการท่องเที่ยวจะอยู่ในช่วงเดือนตุลาคมถึงกุมภาพันธ์ อันเป็นช่วงฤดูหนาว ธุรกิจที่มีการลงทุนสูงคือ ที่พัก รองลงมาคือ การรับส่งนักท่องเที่ยว และการจำหน่ายสินค้าและของที่ระลึก โดยมีรายได้จากธุรกิจการท่องเที่ยวน้อยกว่ารายได้จากการเกษตร

            2. สิทธิชุมชนกับการจัดการธุรกิจท่องเที่ยว เป็นสิทธิการจัดการทรัพยากรการท่องเที่ยว ราษฎรใช้ประโยชน์จากพื้นที่ที่ได้รับการจัดสรรสร้างที่พัก การใช้ระบบบริการสาธารณะ ได้แก่ ถนน และระบบประปาภูเขาชุมชน รวมถึงการสร้างเส้นทางเข้าถึงแหล่งท่องเที่ยว ผู้ประกอบการท่องเที่ยวร่วมกันกำหนดราคาสินค้าและการบริการนักท่องเที่ยว การควบคุมพฤติกรรมนักท่องเที่ยว การจัดการขยะในแหล่งท่องเที่ยว รวมทั้งการกีดกันผู้ประกอบการภายนอกชุมชน ไม่ให้เข้ามาประกอบธุรกิจท่องเที่ยวในพื้นที่ ปัญหาของการจัดการท่องเที่ยวคือ ปริมาณของนักท่องเที่ยวที่ลดลง การจัดการขยะในพื้นที่ และความไม่มั่นคงในธุรกิจจากนโยบายรัฐด้านการจัดตั้งอุทยานแห่งชาติภูชี้ฟ้า