การพัฒนารูปแบบการจัดการป่าชุมชนตามพระราชบัญญัติป่าชุมชน :กรณีบ้านร่มฟ้าหลวง อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องการพัฒนารูปแบบการจัดการป่าชุมชนตามพระราชบัญญัติป่าชุมชน:กรณีบ้านร่มฟ้าหลวงมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนารูปแบบการจัดตั้งป่าชุมชนตามพระราชบัญญัติป่าชุมชน พ.ศ.2562 และ 2) ศึกษาวิธีการจัดการป่าชุมชนบ้านร่มฟ้าหลวง อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย ใช้วิธีวิจัยแบบผสมโดยการเก็บข้อมูลเชิงปริมาณจากแบบสอบถามกลุ่มตัวอย่างหัวหน้าครัวเรือนสมาชิกป่าชุมชนจำนวน 35 คน และการวิจัยเชิงคุณภาพจากการสัมภาษณ์คณะกรรมการป่าชุมชนจำนวน 7 คน การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณจากแบบสอบถามและวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพจากการศึกษาเอกสารและแบบสัมภาษณ์

             ผลการวิจัยพบว่าพระราชบัญญัติป่าชุมชนเกิดขึ้นจากชุมชนต้องการจัดการทรัพยากรร่วมป่าชุมชนด้วยวิธีการของตนเองเพื่อให้ได้สิทธิชุมชนในการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรในพื้นที่อย่างยั่งยืนและกีดกันผู้ที่ไม่ใช่สมาชิกเข้าใช้ประโยชน์ การจัดตั้งป่าชุมชนตามพระราชบัญญัติป่าชุมชนเริ่มจากการรวบรวมสมาชิกป่าชุมชนเลือกตั้งคณะกรรมการป่าชุมชนดำเนินการจัดทำคำขอ กฎระเบียบและแผนการจัดการป่าชุมชนโดยมีหน่วยงานภาครัฐในพื้นที่ให้การสนับสนุน และหน่วยงานภาครัฐในระดับจังหวัดและระดับชาติเป็นผู้พิจารณาอนุมัติ การจัดการป่าชุมชนบ้านร่มฟ้าหลวงตามแนวคิดการจัดการทรัพยากรร่วมโดยมีวิธีการจัดการตามวิถีความเชื่อของม้งที่ได้รับการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษ ดังนี้  1)คณะกรรมการป่าชุมชนเป็นผู้กำหนดขอบเขตของผู้ใช้ประโยชน์และขอบเขตของพื้นที่ 2) กฎระเบียบมีความสอดคล้องกับความเชื่อของท้องถิ่นและความสอดคล้องกับการบำรุงรักษาที่สมาชิกป่าชุมชนร่วมกันกำหนด 3) สมาชิกป่าชุมชนมีส่วนร่วมในการตัดสินใจการจัดการป่าชุมชน 4) การกำกับติดตามและการสอดส่องดูแลดำเนินการโดยสมาชิกป่าชุมชน 5) การกำหนดบทลงโทษจากเบาไปหาหนัก 6)การจัดการความขัดแย้งด้วยวิธีการของชุมชน 7) การได้รับการยอมรับจากหน่วยงานภาครัฐ และ8)การเชื่อมโยงกับภาคีเครือข่ายป่าชุมชนในพื้นที่ต่อเนื่องกัน