การสื่อสารอัตลักษณ์ภาคใต้ในบทบรรยายชุดประจำจังหวัด: กรณีศึกษาการประกวดมิสแกรนด์ไทยแลนด์ พ.ศ. 2559 - 2567
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการสื่อสารอัตลักษณ์ภาคใต้และวิเคราะห์กระบวนการสร้างความหมายผ่านบทบรรยายชุดประจำจังหวัดในการประกวดมิสแกรนด์ไทยแลนด์ พ.ศ. 2559 – 2567 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เวทีประกวดมีบทบาทสำคัญในการนำเสนออัตลักษณ์ท้องถิ่นผ่านสื่อดิจิทัลอย่างแพร่หลาย การวิจัยเป็นแบบเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลจากบทบรรยายชุดประจำจังหวัดของผู้เข้าประกวดจาก 14 จังหวัด รวม 111 ตัวบท ผ่านช่อง YouTube “Beam Nattapong, Grand TV” ด้วยการสุ่มแบบเจาะจง และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาและการวิเคราะห์เชิงสัญญะวิทยาตามกรอบของ Barthes (1957)
ผลการวิจัยพบอัตลักษณ์ภาคใต้ 6 ประเภท ได้แก่ วัฒนธรรมท้องถิ่นสถานที่ท่องเที่ยว ความเชื่อ ประเพณีท้องถิ่น ภาษาถิ่นและอาหารท้องถิ่น โดยวัฒนธรรมท้องถิ่นมีสัดส่วนสูงที่สุด (49.54%) นอกจากนี้ การวิเคราะห์เชิงสัญญะวิทยาพบว่า บทบรรยายสร้างความหมายในสามระดับ ได้แก่ ความหมายตรง ความหมายแฝงและตำนานทางวัฒนธรรม ซึ่งสะท้อนกระบวนการประกอบสร้างอัตลักษณ์ภาคใต้ที่ผสมผสานระหว่างรากเหง้าดั้งเดิมกับบริบทสมัยใหม่ งานวิจัยชี้ให้เห็นว่า เวทีประกวดนางงามทำหน้าที่เป็นพื้นที่สาธารณะร่วมสมัยที่ใช้สื่อดิจิทัลเป็นตัวกลางในการสร้าง ต่อรองและเผยแพร่อัตลักษณ์ท้องถิ่นสู่สังคมไทยในมิติที่หลากหลาย
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธ์ที่ผู้เขียนบทความต้องยอมรับ
เอกสารอ้างอิง
กรมการส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม. (2562). แนวทางการอนุรักษ์และพัฒนาวัฒนธรรมท้องถิ่น. โรงพิมพ์รุ่งเรืองสาส์น.
กาญจนา แก้วเทพ และ สมสุข หินวิมาน. (2551). สื่อสารศึกษาและวัฒนธรรมศึกษา: แนวคิดและทฤษฎีร่วมสมัย. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
คมสัน รัตนะสิมากูล และ อัญมณี ภักดีมวลชน. (2566). แนวคิดอัตลักษณ์กับงานวิจัยสื่อสารศึกษาของไทย ปี พ.ศ. 2548 – 2565. วารสารการสื่อสารและสื่อบูรณาการ, 11(2), 1-31.
ทินภัทร ภัทรเกียรติทวี และ จิรเวทย์ รักชาติ. (2566). อัตลักษณ์ปกาเกอะญอในบทเพลงของศิลปินกรณีศึกษา สุวิชาน พัฒนาไพรวัลย์ ณัฐวุฒิ ธุระวร และ บัญชา มุแฮ. วารสารการสื่อสารและสื่อบูรณาการ, 11(2), 199 – 221.
นิติ ภวัครพันธุ์. (2547). แปลงความทรงจำ "ไต" สร้างความเป็น "ไทย". ใน ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) (บ.ก.), ความเป็นไทย/ความเป็นไท. ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2553). เกิดเป็นคนใต้. โอเพ่นบุ๊กส์.
ปริศญา คูหามุข. (2562). การสื่อสารอัตลักษณ์ความเป็นไทยผ่านการเป็นเจ้าภาพการประกวดมิสยูนิเวิร์ส 2018 ประเทศไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chulalongkorn University Intellectual Repository (CUIR). https://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/64724
พรชัย นาคสีทอง. (2568). สารานุกรมวัฒนธรรม (ไทย) ภาคใต้ : ตัวแบบสถาปนาความเป็นคนใต้ในบริบทความเป็นไทย. วารสารสังคมพัฒนศาสตร์, 8(5), 48–60.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 (พิมพ์ครั้งที่ 2). นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์.
วรพงษ์ ปลอดมูสิก. (2567). การประกวดชุดประจำชาติมิสแกรนด์ไทยแลนด์ 2023 กับการสื่อสารอัตลักษณ์ท้องถิ่น. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 13(2), 1-15.
ศิริอร เพชรภิรมย์, พรพันธุ์ เขมคุณาศัย, ชวน เพชรแก้ว, และ พัชลินจ์ จีนนุ่น. (2564). พลวัตวิธีวิทยาวัฒนธรรมศึกษาภาคใต้ผ่านงานเขียนของศาสตราจารย์สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์. วารสารราชภัฏสุราษฎร์ธานี. 8(1), 162-198.
ศุภสิน บัวชู และ สุเมธ ชัยไธสง. (2568). การสื่อสารอัตลักษณ์สินค้าเกษตรและชุมชนผ่านเวทีประกวด: กรณีศึกษานางสาวน้ำหนึ่ง แวน เดอ เวน ในการประกวดนางสาวสารภี 2566 นางสาวไทยอุตรดิตถ์ 2567 และนางสาวไทย 2567. วารสารอินทนิลทักษิณสาร มหาวิทยาลัยทักษิณ, 20(2), 97-126.
สมิทธ์ชาต์ พุมมา. (2563). การนำเสนออัตลักษณ์ท้องถิ่นและกลวิธีการตั้งชุดประจำชาติของมิสแกรนด์ ไทยแลนด์ ปี 2018. วารสารสุทธิปริทัศน์. 34(112), 61-77.
Barthes, R. (1957). Mythologies. Les Lettres Nouvelles.
Castells, M. (2010). The power of identity (2nd ed.). Wiley-Blackwell.
Goffman, E. (1959). The presentation of self in everyday life. Doubleday.
Hall, S. (1996). Introduction: Who needs identity?. In S. Hall & P. Du Gay (Eds.), Questions of cultural identity (pp. 1-17). Sage Publications.
Hall, S., & Du Gay, P. (Eds.). (2011). Questions of cultural identity. Sage Publications.
Morley, D., & Chen, K. H. (1996). Stuart Hall: Critical dialogues in cultural studies. Routledge.
Robertson, R. (1992). Globalization: Social theory and global culture. Sage Publications.
Robertson, R. (1995). Glocalization: Time-space and homogeneity-heterogeneity. In M. Featherstone, S. Lash, & R. Robertson (Eds.), Global modernities (pp. 25-44). Sage Publications.
Tuan, Y. F. (1977). Space and place: The perspective of experience. University of Minnesota Press.
