การเดินทางของ “พระสังข์” : การศึกษาวิเคราะห์หนังสือการ์ตูนเรื่อง สังข์ทอง ในฐานะวรรณกรรมแนวพัฒนาบุคคล
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการ์ตูนเรื่อง สังข์ทอง เรื่อง พลิกตำนานเจ้าชายผจญภัย ของ Becassine และ สังข์ศัลย์สตอรี่ ของ Kwanrapee ในด้านกลวิธีการสร้างสรรค์ซึ่งเน้นนำวรรณคดีไทยและขนบวรรณคดีไทยมาใช้ในการสร้างอารมณ์ขัน และในด้านเนื้อหาแนวคิดและบทบาทความสำคัญในฐานะวรรณกรรมแนวพัฒนาบุคคล (Bildungsroman) ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่า ผู้สร้างสรรค์การ์ตูนนำโครงสร้างนิทานเรื่อง สังข์ทอง และนิทานจักร ๆ วงศ์ ๆ ได้แก่ การกำเนิดในรูปลักษณ์ประหลาด การเรียนวิชา การออกเดินทางผจญภัย การเลือกคู่ มาใช้ในการสร้างความตลกขบขัน ทั้งยังสร้างตัวละครเอกโดยยั่วล้อขนบในวรรณคดีไทย นำเข้าตัวละครจากวรรณคดีต่างเรื่องมาผสมผสานไว้ และใช้รูปแบบการ์ตูนคือภาพและเรื่องเพื่อล้อภาพจำในบริบทไทยด้วย ในด้านเนื้อหาแนวคิด การ์ตูนทั้งสองเรื่องเสนอแนวคิดเกี่ยวกับกระบวนการเรียนรู้เพื่อพัฒนาตนเองในช่วงวัยรุ่นและวัยผู้ใหญ่ตอนต้นโดยสร้างความตระหนักรู้เรื่องคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของบุคคลที่พัฒนาแล้วในฐานะพลเมืองของสังคมไทยและสังคมโลกในศตวรรษที่ 21 อารมณ์ขันในเรื่องมีบทบาทสำคัญในการปลดปล่อยผู้อ่านจากความเครียดและความกดดันระหว่างการเติบโตและเป็นพื้นที่ระบายความคับข้องใจของผู้อ่านที่มีต่อเนื้อหาและวิธีการประพันธ์วรรณคดีไทยตามแบบแผนเดิมด้วย การศึกษาวิจัยนี้ยังแสดงให้เห็นลักษณะที่สอดคล้องสัมพันธ์กันระหว่างแก่นของวรรณกรรมแนวพัฒนาบุคคลกับวัฒนธรรมทางวรรณศิลป์ของไทยซึ่งเป็นทุนทางวัฒนธรรมที่เอื้อให้เกิดกิ่งก้านสาขาใหม่ของวรรณกรรมแนวพัฒนาบุคคลในบริบทไทยในรูปแบบอันหลากหลายต่อไป
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
ใกล้รุ่ง อามระดิษ. (2533). ร้อยแก้วแนวขบขันของไทยตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 ถึงรัชกาลที่ 7 [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chulalongkorn University Intellectual Repository. http://doi.org/10.58837/CHULA.THE.1990.789
เจตนา นาควัชระ. (2542). ทฤษฎีเบื้องต้นแห่งวรรณคดี (พิมพ์ครั้งที่ 2). ศยาม.
นาตยา เที่ยงมิตร. (2559). วิธีการวาดและเล่าเรื่องในการ์ตูนช่องของ องอาจ ชัยชาญชีพ วิศุทธิ์ พรนิมิตร และทรงศีล ทิวสมบุญ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร]. Silpakorn University Repository : SURE. https://sure.su.ac.th/xmlui/handle/123456789/26179
เบญจวรรณ ฉัตระเนตร. (2518). พระราชนิพนธ์บทละครนอกในรัชกาลที่ 2 : การศึกษาเชิงวิจารณ์ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chulalongkorn University Intellectual Repository. http://doi.org/10.58837/CHULA.THE.1981.563
พรสวรรค์ วัฒนางกูร. (2542). จุดประสานระหว่างวัฒนธรรมใน “นวนิยายพัฒนาบุคคล.” ใน สาราภิรมย์ : รวมบทความทางวิชาการของคณาจารย์ภาควิชาภาษาตะวันตก คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (น. 83-114). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พิชญานี เชิงคีรี. (2547). โครงสร้างของนิทานจักร ๆ วงศ์ ๆ. ใน ศิราพร ณ ถลาง (บรรณาธิการ), ไวยากรณ์ของนิทาน : การศึกษานิทานเชิงโครงสร้าง (น. 49-80). โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ไพศาล ธีรพงศ์วิษณุพร. (2561). 140 ปี “การ์ตูน” เมืองไทย (ประวัติและตำนาน พ.ศ. 2417-2557). ศรีปัญญา.
รัชรินทร์ อุดเมืองคำ. (2551). การศึกษาวรรณกรรมแนววัฒนธรรมประชานิยมเรื่องสังข์ทองฉบับต่าง ๆ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร]. Silpakorn University Repository : SURE. https://sure.su.ac.th/xmlui/handle/123456789/4419
วัชราภรณ์ ดิษฐป้าน. (2546). แบบเรื่องนิทานสังข์ทอง : ความแพร่หลายและการแตกเรื่อง. โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เวร์สแตปเปิน, เอ็น. (2564). การ์ตูนไทย : ศิลปะและประวัติศาสตร์ (ชนิดา อรวัฒนานนท์, ผู้แปล). ริเวอร์ บุ๊คส์. (ต้นฉบับพิมพ์ปี 2021).
ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา. (2545). วรรณคดีพุทธศาสนาพากย์ไทย (พิมพ์ครั้งที่ 2). อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
สุธิดา วิมุตติโกศล. (2562). อ่านทองม้วนผู้ไม่เคยพัฒนาในนวนิยายพัฒนาบุคคล (Bildungsroman). ใน สุธิดา วิมุตติโกศล (บรรณาธิการ), อ่านคนละเรื่อง (Read Other-Wise) : ปริทัศน์งานวิจารณ์ร่วมสมัย (น. 47-65). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, คณะศิลปศาสตร์, สาขาวิชาภาษาและวรรณคดีอังกฤษ.
สุวรรณา เกรียงไกรเพ็ชร์. (2549). พระอภัยมณี : การศึกษาในเชิงวรรณคดีวิจารณ์ (พิมพ์ครั้งที่ 2). ศยาม.
Becassine. (2562). พลิกตำนานเจ้าชายผจญภัย extended version. สยามอินเตอร์คอมิกส์.
Kwanrapee. (2563). สังข์ศัลย์สตอรี่. readAwrite. https://www.readawrite.com/a/062be4043dd60f1cd14452ac2eeb3b14
Barker, C., & Jane, E. A. (2016). Cultural studies: Theory and practice. SAGE.
Gordon, I. (2019). Bildungsroman and graphic narratives. In S. Graham (Ed.), A history of Bildungsroman (pp. 267-282). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781316479926.012
Graham, S. (2019). Introduction. In S. Graham (Ed.), A history of Bildungsroman (pp. 1-10). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781316479926.001
McCulloch, F. (2019). Bildungsroman for children and young adults. In S. Graham (Ed.), A history of Bildungsroman (pp. 174-199). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781316479926.008
Neuhaus, T., & Vogt, M. (2022). The concept of German Bildung as a realization of the hero archetype. Historia scholastic, 8(2), 11-30. https://doi.org/10.15240/tul/006/2022-2-001
Oxford University Press. (n.d.). Journey. In Oxford learner’s dictionaries. Retrieved January 27, 2025, from https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/journey
Schwarz, G., & Crenshaw, C. (2011). Old media, new media: The graphic novel as Bildungsroman. Journal of Media Literacy Education, 3(1), 47-53.
