การสื่อความหมายผู้คนและมรดกทางวัฒนธรรมในพิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์วิทยาแห่งชาติ : การศึกษาเปรียบเทียบระหว่างเวียดนามและมาเลเซีย

บทคัดย่อ

การเติบโตขึ้นของพิพิธภัณฑ์ระดับชาติในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในศตวรรษที่ 20 เป็นต้นมา สะท้อนความหลากหลายของกลุ่มคนซึ่งมีอัตลักษณ์ที่แตกต่างกันภายใต้บริบทที่ทับซ้อนของความเป็นสมาชิกของกลุ่มชาติพันธุ์และพลเมืองของชาติผ่านการถูกนำเสนอในพิพิธภัณฑ์ บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเปรียบเทียบแนวคิดการก่อตั้ง การจัดแสดงและการตีความวัตถุสะสม และการบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์วิทยาระดับชาติ 2 แห่ง คือ Vietnam Museum of Ethnology ฮานอย ประเทศเวียดนาม และ Malay-World Ethnology Museum กัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย ด้วยระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสาร การสัมภาษณ์ภัณฑารักษ์ การสังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วม และการวิเคราะห์สื่อออนไลน์ ผลการศึกษาพบว่า พิพิธภัณฑ์มีบทบาทยิ่งต่อการสร้างภาพลักษณ์ของชาติและกำหนดอัตลักษณ์ของ “ผู้คน” ในฐานะที่เป็นสมาชิกของชาติทั้งในมิติความหลากหลายและความเป็นหนึ่งเดียวกันกับประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม เวียดนามนำเสนอ “มรดกทางวัฒนธรรม” ในมิติความหลากหลายทางชาติพันธุ์ผ่านแนวคิด The People of Vietnam โดยจำแนกตามภาษาและวัฒนธรรม ในขณะที่มาเลเซียมุ่งนำเสนอความเป็นเอกภาพ ภายใต้แนวคิด Unity of Malaysia โดยจัดกลุ่มตามระบบความเชื่อ ทั้งสองแห่งดำเนินการอย่างสอดคล้องกับนโยบายทางการเมืองการปกครองและวัฒนธรรม แสดงให้เห็นว่าพิพิธภัณฑ์เป็นเครื่องมือของการสร้างความเป็นชาติในรูปแบบหนึ่ง