รวมเรื่องสั้น “ชุดเฒ่า” ของมนัส จรรยงค์ : อารมณ์ขันกับการวิพากษ์การรับอิทธิพลอเมริกันในสังคมไทย

บทคัดย่อ

ทศวรรษ 2490-2500 เป็นช่วงเวลาที่สหรัฐอเมริกาเริ่มเข้ามามีอิทธิพลต่อประเทศไทยอย่างเป็นทางการตามนโยบายของค่ายโลกเสรี ซึ่งก่อให้เกิดทั้งแรงสนับสนุนและแรงต้านจากหลายฝ่าย บทความนี้ศึกษาเรื่องสั้นจำนวน 8 เรื่อง จากรวมเรื่องสั้น “ชุดเฒ่า” ของมนัส จรรยงค์ ซึ่งตีพิมพ์ในช่วงเวลาดังกล่าว เพื่อชี้ให้เห็นปฏิกิริยาที่นักเขียนร่วมสมัยมีต่อการรับอิทธิพลอเมริกันในช่วงต้นของสงครามเย็น ผลการศึกษาพบว่าตัวบทวิพากษ์การรับอิทธิพลอเมริกัน 3 ประการ ได้แก่ การรับวัฒนธรรมอเมริกันซึ่งส่งผลกระทบต่อศีลธรรมและ “ความเป็นไทย” การรับแนวคิดทุนนิยมซึ่งเอื้ออำนวยให้เกิดการเอาเปรียบผู้บริโภค และการรับแนวคิดต่อต้านคอมมิวนิสต์ซึ่งทำให้เกิดความวุ่นวายในสังคม โดยผู้เขียนใช้กลวิธีหลากหลายเพื่อสร้างอารมณ์ขันอันเป็นเครื่องมือหลักในการวิพากษ์ ซึ่งนอกจากจะสร้างความบันเทิงแล้วยังช่วยลดความเคร่งเครียดจริงจังในการนำเสนอสารสำคัญของเรื่อง สอดคล้องกับบริบทสังคมที่นักเขียนไม่สามารถวิพากษ์วิจารณ์พันธมิตรของรัฐบาลโดยตรงได้ในยุคสมัยเผด็จการ