กลวิธีความไม่สุภาพในข้อความกลั่นแกล้งบนสื่อสังคมออนไลน์ภาษาไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การกลั่นแกล้งบนสื่อสังคมออนไลน์เป็นปรากฏการณ์ทางสังคมที่ได้รับความสนใจจากนักวิชาการในหลากหลายศาสตร์ อย่างไรก็ตาม การศึกษาในมุมมองทางภาษาศาสตร์ยังมีอยู่อย่างจำกัด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริบทของสังคมไทย งานวิจัยนี้จึงมุ่งศึกษารูปแบบและกลวิธีทางภาษาที่ใช้ในการกลั่นแกล้งบนสื่อสังคมออนไลน์ภาษาไทย โดยเก็บข้อมูลจากข้อความแสดงความคิดเห็นใต้ตัวบทข่าว 35 ตัวบท บนเพจเฟซบุ๊ก “อีจัน” ระหว่างปี พ.ศ. 2564-2566 ตามกรอบเงื่อนไขวัจนกรรมการกลั่นแกล้ง แล้วนำมาวิเคราะห์ตามแนวคิดความไม่สุภาพ ผลการศึกษาพบการใช้กลวิธีแสดงความไม่สุภาพทั้งโดยตรง ได้แก่ 1) การใช้คำที่มีความหมายทางลบ 2) การแบ่งพวก 3) การแสดงอารมณ์ความรู้สึก และกลวิธีแสดงความไม่สุภาพโดยอ้อม ได้แก่ 1) การใช้ความเปรียบ 2) การใช้ถ้อยคำนัยผกผัน 3) การตั้งฉายานาม 4) การออกตัว 5) การละถ้อยคำ งานวิจัยนี้ช่วยให้คำนิยามเกี่ยวกับการกลั่นแกล้งบนสื่อสังคมออนไลน์มีความชัดเจนมากขึ้น และสร้างความตระหนักรู้ในการใช้ภาษาบนสื่อสังคมออนไลน์ ซึ่งจะนำไปสู่การใช้ภาษาอย่างสร้างสรรค์และเคารพผู้อื่นมากขึ้นในอนาคต
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กฤษณ์ อริยะพุทธิพงศ์. (6 กรกฎาคม 2560). การคุกคามโดยภาพเหมารวม. คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. https://www.psy.chula.ac.th/th/feature-articles/stereotype-threat/
เกวลี ชัยสุวรรณรักษ์ และ พลิศรา ธรรมโชติ. (2563). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าในวัยรุ่นที่มีประสบการณ์ข่มเหงรังแกบนโลกไซเบอร์. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 65(2), 194-204.
ข่าวสด ทะลุ 20 ล้านไลค์ อันดับ 1 เพจข่าวที่มีผู้ติดตามสูงสุด. (8 พฤศจิกายน 2566). ข่าวสดออนไลน์. https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_7954149
จันทิมา สว่างลาภ. (2556). กลวิธีความไม่สุภาพในรายการเรียลลิตี้โชว์ภาษาไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จันทิมา อังคพณิชกิจ. (2562). การวิเคราะห์ภาษาระดับข้อความ (พิมพ์ครั้งที่ 2). สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ฐิติพร โยทาพันธ์. (1 กุมภาพันธ์ 2564). เตรียมทัพ รับมือCyberbullying. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. https://www.thaihealth.or.th/?p=230554
ณัฐรัชต์ สาเมาะ. (2556). การรับรู้ของเยาวชนต่อการรังแกในพื้นที่ไซเบอร์ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยมหิดล]. Mahidol University’s Institutional Repository.
ธนัท อนุรักษ์. (2555). มโนทัศน์และการสร้างความกลัวในสื่อบันเทิงคดีสยองขวัญไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
นภัทร อังกูรสินธนา. (2567). “สุขสันต์วันตาย” ความไม่สุภาพในข้อความแสดงความคิดเห็นในสถานการณ์วันคล้ายวันเกิดทางเฟซบุ๊ก. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา, 18(1), 356-379.
นภัทร อังกูรสินธนา และ ปนันดา เลอเลิศยุติธรรม. (2562). กลวิธีความไม่สุภาพทางภาษาในภาษาไทย. วารสารปาริชาต, 32(2), 63-74.
นลิน สินธุประมา. (2560). เรื่องผีในสังคมไทยร่วมสมัย: บทบาทและการผสมผสานทางวัฒนธรรม [วิทยานิพนธ์ปริญญาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประเสริฐ รุนรา. (20 ตุลาคม 2566). ‘คนไทยกับการบูชาผี’ มองเรื่องผี ๆ ด้วยเลนส์นักคติชน มธ. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. https://tu.ac.th/thammasat-201066-analyze-thai-people-and-ghost-worship
พ. สุวรรณ. (2538). ตั้งชื่อดีมีความสุข. สร้อยทอง.
พรรณรุ้ง คุ้มพงษ์พันธ์. (6 สิงหาคม 2565). 15 อันดับแฟนเพจไทยที่มีคนกด Follow มากสุด. Business+. https://www.thebusinessplus.com/follow/
มูลนิธิยุวพัฒน์. (1 เมษายน 2562). การกลั่นแกล้ง (Bullying) ความรุนแรงในสังคม. https://www.yuvabadhanafoundation.org/th/ข่าวสาร/บทความทั่วไป/การกลั่นแกล้ง-bullying-วัยรุ่น/
วิรัช วงศ์ภินันท์วัฒนา. (2564). ภาษากับการสื่อสารมวลชน. คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
วิสันต์ สุขวิสิทธิ์. (2547). วัจนกรรมการบริภาษในภาษาไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วุฒินันท์ แก้วจันทร์เกตุ และ วิภาดา รัตนดิลก ณ ภูเก็ต. (2561). กลวิธีความไม่สุภาพในรายการเดอะเฟซไทยแลนด์. วารสารอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปกร, 40(2), 177-201.
ศราวุธ หล่อดี และ พิกุลแก้ว กาษร. (2562). ประเภทที่มาและรูปแบบการสร้างฉายาดาราไทย พ.ศ. 2553-2561. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้, 7(2), 62-80.
ศูนย์วิชาการด้านการรู้เท่าทันสื่อของผู้สูงอายุ. (27 ธันวาคม 2565). อคติต่อช่วงวัย กำแพงขวางกั้นการสื่อสารระหว่างคนต่างวัย. https://www.iceml.org/prejudice/
สวพร บุญญผลานันท์, สิริวรรณ นันทจันทูล, และ สุรสิทธิ์ ไทยรัตน์. (2560). การศึกษาวิธีการตั้งชื่อคนตามความเชื่อตามหลักทักษาปกรณ์. วารสารวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา, 9(2), 100-115. https://doi.org/10.53848/irdssru.v9i2.214229
สาวตรี สุขศร. (2561). อาชญากรรมความรุนแรงบนอินเทอร์เน็ต. วารสารนิติศาสตร์, 47(2), 268-300.
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา. (กุมภาพันธ์ 2564). มาตรการในการต่อต้านและการคุ้มครองบุคคลจากการถูกกลั่นแกล้งในสังคม. https://drive.google.com/file/d/13lUdZZauNCpN3TUCLcfiFY3MfQTOsj7v/view?usp=sharing
สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์. (10 ตุลาคม 2562). Cyberbullying: ระรานออนไลน์ร้ายล้านวิว. https://www.etda.or.th/th/Useful-Resource/knowledge-sharing/articles/IFBL/Cyberbullying.aspx?feed=cb66f430-5546-4dd8-b279-3827e88d154b
สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. (2554) กระโปก. ใน พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. สืบค้น 18 กรกฎาคม 2567, จาก https://dictionary.orst.go.th/
สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา. (2563). การคุ้มครองผู้ถูกกลั่นแกล้งรังแกออนไลน์ ในบริบทของกฎหมายไทยและต่างประเทศ. สารวุฒิสภา, 28(6), 21-23.
สุทิน ปานทอง. (2555). การตั้งฉายานามนักการเมืองไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
สุธาสินี พลอยขาว. (2551). วัจนกรรมการแสดงความไม่พอใจในกระดานสนทนาทางอินเทอร์เน็ต [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุรางค์รัตน์ จําเนียรพล, อภิเดช เตปิน, กรองกาญจน์ การเนตร, และ มนชนก พรหมรัตน์. (2564). รายงานโครงการหยุดบูลลี่ด้วยสื่อพีซี. สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อภิญญา หิรัญญะเวช. (2561). อิทธิพลของอารมณ์ขันทางลบ การละเลยคุณธรรม และการรับรู้ความนิรนามต่อพฤติกรรมการข่มเหงรังแกทางเฟซบุ๊ก [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อรวี บุนนาค. (2560). หน้าที่ของการกล่าวถ้อยคำนัยผกผันในการแสดงความคิดเห็นผ่านเฟซบุ๊กองค์กรเครือข่ายสัญญาณโทรศัพท์เคลื่อนที่ไทย. วารสารวจนะ, 5(2), 24-40.
อำนาจ ปักษาสุข และ อนุชิต ตู้มณีจินดา. (2566). การกล่าวออกตัวและความสำคัญของข้อมูลการตระหนักรู้ทางอภิวัจนปฏิบัติศาสตร์. วารสารศิลปศาสตร์, 23(3), 659-685.
Sathaporn Tantipattanawong. (20 พฤศจิกายน 2554). ขออนุญาติลงให้เห็นภาพชัดเจน เครดิต พจนานุกรมศัพท์การเมืองไทยร่วมสมัย ขอบคุณคับ [Image attached] [Status update]. Facebook. https://www.facebook.com/photo/?fbid=2284877447102&set=o.294337980587107
The MATTER. (16 พฤศจิกายน 2565). สลิ่มคืออะไร? ชวนคุยถึงที่มาของศัพท์การเมืองร่วมสมัย [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=Mitoc8y5faQ
THE PEOPLE Co Official. (21 ธันวาคม 2566). คมกฤช อุ่ยเต็กเค่ง : ทำไมผีถึงน่ากลัว?. [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=kl9b_VYlhyw
Bousfield, D. (2008). Impoliteness in Interaction. John Benjamins.
Brown, P., & Levinson, S. C. (1987). Politeness: Some universals in language usage. Cambridge University Press.
Cambridge Dictionary. (2023a). Bullying. In Cambridge Dictionary. Retrieved June 10, 2023, from https://dictionary.cambridge.org/
Cambridge Dictionary. (2023b). Cyberbullying. In Cambridge Dictionary. Retrieved June 10, 2023, from https://dictionary.cambridge.org/
Culpeper, J. (2005). Impoliteness and entertainment in the television quiz show: The Weakest Link. Journal of Politeness Research: Language, Behaviour, Culture, 1(1), 35-72. https://doi.org/10.1515/jplr.2005.1.1.35
Culpeper, J. (2013). Impoliteness: Questions and answers. In D. Jamet & M. Jobert (Eds.), Aspects of impoliteness (pp. 2-15). Cambridge Scholars.
Culpeper, J., Bousfield, D., & Wichmann, A. (2003). Impoliteness revisited: With special reference to dynamic and prosodic aspects. Journal of Pragmatics, 35(10), 1545-1579. https://doi.org/10.1016/S0378-2166(02)00118-2
Gilbert, E., Bergstrom, T., & Karahalios, K. (2009). Blogs are echo chambers. In Proceedings of the 42nd Hawaii International Conference on System Sciences (pp. 1-10). IEEE. https://ieeexplore.ieee.org/document/4755503
Hewitt, J. P., & Stokes, R. (1975). Disclaimers. American Sociological Review, 40(1), 1-11. https://doi.org/10.2307/2094442
Hongladarom, K. (2007). “Don’t blame me for criticizing you...”: A study of metapragmatic comments in Thai. In W. Bublitz & A. Hübler (Eds.), Metapragmatics in use (pp. 29-47). John Benjamins.
Hutcheon, L. (1992). The complex functions of irony. Revista Canadiense de Estudios Hispánicos, 16(2), 219-234.
Li, W. (2020). The language of bullying: Social issues on Chinese websites. Aggression and Violent Behavior, 53, Article 101453. https://doi.org/10.1016/j.avb.2020.101453
Ma’yuuf, H. H., & Abbas, I. J. (2021). Bullying in Trump’s tweets through COVID-19: A pragmatic perspective. Journal of Language and Linguistic Studies, 17(3), 1582-1597.
Nariyama, S. (2004). Subject ellipsis in English. Journal of Pragmatics, 36(2), 237-264. https://doi.org/10.1016/S0378-2166(03)00099-7
Olweus, D. (1994). Bullying at school: Basic facts and an effective intervention programme. Promotion & Education, 1(4), 27-31.
Pratama, H. (2019). Linguistic politeness in online communication. LPPM Universitas Negeri Semarang.
Quattrociocchi, W., Scala, A., & Sunstein, C. R. (2016). Echo chambers on Facebook. Harvard Law School. https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2795110
Saengpranga, S., & Gadavanij, S. (2021). Cyberbullying: The case of public figures. LEARN Journal: Language Education and Acquisition Research Network, 14(1), 344-369.
Scott, K. (2022). Pragmatics online. Routledge.
Seargeant, P. (2019). The emoji revolution. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781108677387
Searle, J. R. (2011). Speech acts: An essay in the philosophy of language (34th ed.). Cambridge University Press.
Selekman, J., & Vessey, J. A. (2004). Bullying: It isn’t what it used to be. Pediatric Nursing, 30(3), 246-249.
Stockwell, R. (2022). Metalinguistic ellipsis: Playful silence in adverts, titles, and slogans. In R. Stockwell, J. W. Zwart, H. Demirdache, & M. Arche (Eds.), Footprints of phrase structure: Studies in syntax for Tim Stowell (pp. 1-15). John Benjamins.
Tantawi, Y., & Rosson, M. B. (2019, September 9-10). The paralinguistic function of emojis in Twitter communication. In J. Longhi & C. Marinica (Chairs), CMC and Social Media Corpora for the Humanities [Conference session]. 7th Conference on CMC and Social Media Corpora for the Humanities, Cergy-Pontoise, France.
Tayebi, T., & Parvaresh, V. (2014). Conversational disclaimers in Persian. Journal of Pragmatics, 62, 77-93. https://doi.org/10.1016/j.pragma.2013.09.011
U.S. Department of Health and Human Services. (2021a). What is bullying. StopBullying.gov. https://www.stopbullying.gov/bullying/what-is-bullying
U.S. Department of Health and Human Services. (2021b). What is cyberbullying. StopBullying.gov. https://www.stopbullying.gov/cyberbullying/what-is-it
Walther, J. B. (1996). Computer-mediated communication: Impersonal, interpersonal, and hyperpersonal interaction. Communication Research, 23(1), 3-43. https://doi.org/10.1177/009365096023001001
