“เสียง” ในประกาศคณะราษฎร ฉบับที่ 1 : วรรณศิลป์เพื่อการปฏิวัติ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออ่านใหม่ประกาศคณะราษฎร ฉบับที่ 1 ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญของการปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 ด้วยมุมมองวรรณกรรมศึกษาผ่านทฤษฎีศาสตร์แห่งการเล่าเรื่อง (Narratology) ด้วยกรอบการพิจารณาดังกล่าว ประกาศคณะราษฎร ฉบับที่ 1 ไม่ได้เป็นเพียงหลักฐานทางประวัติศาสตร์ชิ้นสำคัญในช่วงเปลี่ยนผ่านทางการเมืองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบประชาธิปไตย แต่ยังถือเป็นตัวบทที่มีลักษณะทางวรรณกรรม คือมีกลวิธีทางวรรณศิลป์เพื่อสื่อสารความคิดสำคัญ ผู้ประพันธ์ใช้เสียงเล่าที่แตกต่างกันในประกาศ ได้แก่ เสียงของผู้โค่นล้ม และเสียงของวีรบุรุษ การใช้เสียงดังกล่าวเป็นไปเพื่อให้ข้อเขียนนี้มีอานุภาพมากพอที่จะเร่งเร้าปฏิกิริยาทางอารมณ์จากคนกลุ่มต่าง ๆ ได้โดยเฉพาะอย่างยิ่งกษัตริย์และชนชั้นปกครองอันจะช่วยทำให้การยึดอำนาจบรรลุผลสำเร็จ การอ่านประกาศคณะราษฎร ฉบับที่ 1 ด้วยมุมมองนี้นำไปสู่ความเข้าใจว่า เสียงเล่าในประกาศคณะราษฎร ฉบับที่ 1 เป็นการสร้างบุคลิกขึ้นมาเพื่อใช้ประโยชน์เฉพาะกิจ มิได้เป็นเสียงจริงของผู้ประพันธ์หรือเสียงร่วมของทั้งคณะราษฎร ดังนั้นเสียงของผู้เล่ากับตัวผู้ประพันธ์จึงเป็นสิ่งที่ควรพิจารณาแยกกัน
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Animation. (13 มีนาคม 2567). แอนิเมชัน ๒๔๗๕ รุ่งอรุณแห่งการปฏิวัติ - 2475 Dawn of Revolutio [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=rmNvPB6Jxzo
กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม. (24 มิถุนายน 2567). 24 มิ.ย. 2475 พระยาพหลฯ อ่านประกาศคำแถลงการณ์คณะราษฎรฉบับแรก. ศิลปวัฒนธรรม. https://www.silpa-mag.com/this-day-in-history/article_645
กุสุมา รักษมณี, สายวรุณ น้อยนินิตร, และ เสาวณิต จุลวงศ์. (2550). ศักดิ์ศรีและความอับอายในวรรณกรรมไทย. แม่คำผาง.
ไชยรัตน์ เจริญสินโอฬาร. (2561). อำนาจไร้พรมแดน: ภาษา วาทกรรม ชีวิตประจำวันและโลกที่เปลี่ยนแปลง. วิภาษา.
ชาญวิทย์ เกษตรศิริ และ ธำรงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์. (2543). ปฏิวัติ 2475. มูลนิธิโครงการตำรามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์.
ชาญวิทย์ เกษตรศิริ และ ธำรงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์. (2560). ปฏิวัติ 2475. มูลนิธิโครงการตำรามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์.
ชาญวิทย์ เกษตรศิริ. (2535). 2475: การปฏิวัติของสยาม. ประพันธสาส์น.
ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. (2499). พระราชประวัติสมเด็จพระนเรศวรมหาราช: ดอนเจดีย์. บัญชรการพิมพ์.
ดุษฎี มาลากุล. (2518). เรื่องของคนห้าแผ่นดิน. โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
ตามไท ดิลกวิทยรัตน์. (2562). ทฤษฎีการเขียนประวัติศาสตร์ของเฮย์เดน ไวต์. วารสารประวัติศาสตร์ ธรรมศาสตร์, 6(1), 129-166.
ธีธัช สุเมธสวัสดิ์. (2564). นวลักษณ์ของนิราศในนิราศนครวัด [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chula Digital Collections.
นริศ จรัสจรรยาวงศ์. (2564). 2475 ราษฎรพลิกแผ่นดิน. มติชน.
นายหนหวย. (2530). เจ้าฟ้าประชาธิปก ราชันผู้นิราศ (พิมพ์ครั้งที่ 3). ป. สัมพันธ์พาณิชย์.
น้ำผึ้ง ปัทมะลางคุล. (2560). ความฝันและจินตนาการในรำพันพิลาป: สุนทรภู่กับการประกอบสร้าง “เรื่องเล่า” ในวรรณคดีนิราศ. วารสารมหาวิทยาลัยศิลปากร, 37(3), 203-228.
บัทสัน, บี เอ. (2547). อวสานสมบูรณาญาสิทธิราชย์ในสยาม (พิมพ์ครั้งที่ 2). มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.
ประยูร ภมรมนตรี. (2517). บันทึกเรื่องการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475. บรรณกิจเทรดดิ้ง.
ปิยวัฒน์ สีแตงสุก. (2566). นเรศวรนิพนธ์: การเมือง อนุสาวรีย์ และประวัติศาสตร์เรื่องแต่ง. มติชน.
พูนพิศมัย ดิศกุล, หม่อมเจ้า. (2533). สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น. วัชรินทร์การพิมพ์.
ภูริ ฟูวงศ์เจริญ. (2563). การเมืองการปกครองไทย: พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ (พ.ศ. 2475-2540). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, คณะรัฐศาสตร์.
ยาตาเบ, ยาสุกิจิ. (2562). บันทึกของทูตญี่ปุ่นผู้เห็นเหตุการณ์ปฏิวัติ 2475 การปฏิวัติและการเปลี่ยนแปลงในประเทศสยาม (เออิจิ มูราชิมา และ นครินทร์ เมฆไตรรัตน์, ผู้แปล, พิมพ์ครั้งที่ 3,). ศิลปวัฒนธรรม.
ราม วชิราวุธ. (2557). ประวัติต้นรัชกาลที่ 6. มติชน.
รูซ์, เอช. (2564). การปฏิวัติสยาม 2475 ในทัศนะของพันโท อองรี รูซ์ (พิมพลอย ปากเพรียว, ผู้แปล). ศิลปวัฒนธรรม.
วิชัย ประสังสิต. (2505). แผ่นดินสมเด็จพระปกเกล้า. ผดุงชาติ.
ส. พลายน้อย [สมบัติ พลายน้อย]. (2550). ตามรอยเบื้องพระยุคลบาท พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (พิมพ์ครั้งที่ 4). ศิลปวัฒนธรรม.
สายชล สัตยานุรักษ์. (2550). ประวัติศาสตร์วิธีคิดเกี่ยวกับสังคมและวัฒนธรรมไทยของปัญญาชน (พ.ศ. 2435-2535). สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
สุรเดช โชติอุดมพันธ์. (2559). ทฤษฎีวรรณคดีวิจารณ์ตะวันตกในคริสต์ศตวรรษที่ 20. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เสทื้อน ศุภโสภณ. (2514). ชีวิตทางการเมืองของ พ.อ. พระยาฤทธิอัคเนย์ ทหารเสือปฏิวัติ 2475. วัชรินทร์การพิมพ์.
เสทื้อน ศุภโสภณ. (2535). ชีวิตและการต่อสู้ของพระยาทรงสุรเดช. คณะอนุกรรมการจัดพิมพ์หนังสือโครงการ 60 ปี ประชาธิปไตย.
เสาวณิต จุลวงศ์. (2559). จากฆ่าหรือไม่ฆ่า สู่คุณค่าในรามเกียรติ์ฉบับรัชกาลที่ 1. ใน ปกรณ์ ลิมปนุสรณ์ (บรรณาธิการ), โครงการ “ถกเถียงเรื่องคุณค่า” (น. 25-64). สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
อรรถจักร สัตยานุรักษ์. (2555). การเปลี่ยนแปลงโลกทัศน์ของชนชั้นผู้นำไทยตั้งแต่รัชกาลที่ 4 ถึงพุทธศักราช 2475. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อิสระ ชูศรี. (25 มิถุนายน 2563). ประกาศคณะราษฎรกับ ‘หน้า’ ของพระปกเกล้า. The 101.World. https://www.the101.world/the-announcement-of-the-peoples-party-and-prajadhipok/
Coste, D. (1989). Narrative as communication. University of Minnesota Press.
Currie, G. (2010). Narratives & narrators: A philosophy of stories. Oxford University Press.
Fludernik, M. (2009). An introduction to narratology. Routledge.
