กระบวนการพัฒนาสมรรถนะอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการถ่ายภาพเบื้องต้นเพื่อสื่อสารสุขภาพด้วยสมาร์ตโฟนสำหรับชุมชนปกาเกอะญอบนพื้นที่สูง

บทคัดย่อ

อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) เป็นกลไกสำคัญที่ใกล้ชิดและเข้าถึงชาวบ้านในถิ่นทุรกันดารบนพื้นที่สูง อสม. ซึ่งจำเป็นต้องมีสมรรถนะในการสื่อสารสุขภาพร่วมกับเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในพื้นที่ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาหลักสูตรการถ่ายเบื้องต้นเพื่อสื่อสารสุขภาพด้วยสมาร์ตโฟน และ 2) ศึกษาผลการใช้หลักสูตรการถ่ายภาพ โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ แบ่งการวิจัยออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่ (1) ศึกษาข้อมูล เอกสาร และลงพื้นที่สำรวจชุมชน (2) เตรียมการออกแบบและพัฒนาหลักสูตร (3) ดำเนินการจัดฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการกับกลุ่มเป้าหมายจำนวน 30 คน จาก 10 ตำบล 3 อำเภอ ในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่และจังหวัดแม่ฮ่องสอน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์ความต้องการหลักสูตร หลักสูตรการถ่ายภาพฯ โดยใช้แบบทดสอบปฏิบัติก่อนฝึกอบรมและหลังฝึกอบรม แบบประเมินผลงาน แบบประเมินความรู้และการนำไปใช้ และแบบสนทนากลุ่ม ผลการวิจัยพบว่า หลักสูตรการถ่ายภาพฯ ควรมีประเด็นสำคัญดังนี้ 1) ควรเป็นเทคโนโลยีที่ อสม. คุ้นเคย 2) เพิ่มทักษะการใช้สมาร์ตโฟน 3) ทักษะการถ่ายภาพฯ 4) ควรเน้นทักษะทำจริง ทำได้ 5) เพิ่มมารยาทในการถ่ายและเผยแพร่ภาพบุคคลโดยหลักสูตรประกอบด้วย 3 กิจกรรม 1) การประเมินทักษะก่อน-หลังการอบรม 2) เนื้อหาการอบรม และ 3) การทดลองปฏิบัติ ผลการใช้หลักสูตรข้างต้น พบว่า อสม. มีระดับพัฒนาการสัมพัทธ์เพิ่มขึ้น 42.56% ซึ่งอยู่ในระดับปานกลาง โดยสามารถแบ่งผู้อบรมเป็น 3 กลุ่ม คือ พัฒนาการระดับสูง 5 คน พัฒนาการระดับปานกลาง 23 คน และพัฒนาการระดับต่ำ 2 คน อสม. มีความแตกต่างด้านอายุ เพศ การศึกษา และการรู้ภาษาไทย จึงควรให้ครูในชุมชนช่วยเป็นพี่เลี้ยง และโครงการนี้สามารถทำเป็นนโยบายขยายผลให้หน่วยงานสาธารณสุขในพื้นที่ต่อไป