การกล่าวออกตัวและความสำคัญของข้อมูลการตระหนักรู้ทางอภิวัจนปฏิบัติศาสตร์

Main Article Content

อำนาจ ปักษาสุข
อนุชิต ตู้มณีจินดา

บทคัดย่อ

การกล่าวออกตัวเป็นกลวิธีหนึ่งที่ช่วยลดความรุนแรงของวัจนกรรมที่มีแนวโน้มคุกคามหน้าซึ่งใช้กันอย่างแพร่หลายในปัจจุบันทั้งทางสื่อสังคมออนไลน์ รายการโทรทัศน์ และรายการวิทยุต่าง ๆ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ใช้ภาษาที่เป็นวัยรุ่นไทย อย่างไรก็ตาม องค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับการกล่าวออกตัวโดยเฉพาะการกล่าวออกตัวในภาษาไทยนั้นยังมีอยู่อย่างจำกัด บทความวิชาการนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวม วิเคราะห์ และสังเคราะห์องค์ความรู้ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการกล่าวออกตัว ได้แก่ แนวคิดเรื่องวัจนกรรม (speech act) แนวคิดเรื่องความสุภาพ (politeness) แนวคิดเรื่องการบรรเทาผลที่ไม่พึงประสงค์จากการใช้ภาษาเพื่อการสื่อสาร (mitigation) และแนวคิดเรื่องการตระหนักรู้ทางอภิวัจนปฏิบัติศาสตร์ (metapragmatic awareness) เพื่อเป็นพื้นฐานในการทำความเข้าใจการใช้การกล่าวออกตัว นอกจากนี้ บทความวิชาการนี้ยังได้แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการเก็บข้อมูลการตระหนักรู้ทางอภิวัจนปฏิบัติศาสตร์ในการศึกษาทางด้านวัจนปฏิบัติศาสตร์ ทั้งนี้เพื่อทำความเข้าใจการใช้และการตีความการกล่าวออกตัวซึ่งมีความซับซ้อนและมีความหลากหลายตามปัจจัยทางด้านภาษา จิตวิทยา สังคม และวัฒนธรรม

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

บท
บทความวิชาการ

References

Abdi, R. (2012). Smoothing the rough edges: Towards a typology of disclaimers in research articles. Pragmatics, 22(3), 355-369.

Austin, J. L. (1962). How to do things with words. Oxford University Press.

Brown, P., & Levinson, S. C. (1978/1987). Politeness: Some universals in language usage. Cambridge University Press.

Caffi, C. (1994). Metapragmatics. In J. Mey & J. M. Y. Simpson (Eds.), Encyclopedia of languages and linguistics (pp. 2461-2466). Pergamon and Aberdeen University Press.

Caffi, C. (2007a). Mitigation. Elsevier.

Caffi, C. (2007b). Mitigation. In M. Sbisà & K. Turner (Eds.), Pragmatics of Speech Actions (pp. 257-286). De Gruyter Mouton.

Culpeper, J., & Haugh, M. (2014). Pragmatics and English language. Palgrave Macmillan.

El-Alayli, A., Myers, C. J., Petersen, T. L., & Lystad, A. L. (2008). “I Don’t Mean to Sound Arrogant, but...” The effects of using disclaimers on person perception. Personality and Social Psychology Bulletin, 34(1), 130-143.

Ercan, G. S. (2019). “Ama (But)” as a disclaimer and its functions in Turkish daily discourse. In V. Krystev, R. Efe, & E. Atasoy (Eds.), Theory and Practice in Social Sciences (pp. 308-317). St. Kliment Ohridski University Press.

Fairclough, N. (2016). Metapragmatics, hidden assumptions, and moral economy. In K. Allan, A. Capone, & I. Kecskes (Eds.), Perspectives in Pragmatics, Philosophy & Psychology, 9 (pp. 191-208). Springer.

Fraser, B. (1980). Conversational mitigation. Journal of Pragmatics, 4(4), 341-350.

Fraser, B. (2010). Pragmatic competence: The case of hedging. In G. Kaltenböck, W. Mihatsch, & S. Schneider (Eds.), New approaches to hedging (pp. 15-34). Emerald.

Groark, K. P. (2009). Discourse of the soul: The negotiation of personal agency in Tzotzil Maya dream narrative. American Ethonologist, 36(4), 705-721.

Haugh, M. (2007). The discursive challenge to politeness research: An interactional alternative. Journal of Politeness Research, 3, 295-317.

Hewitt, J. P., & Stokes, R. (1975). Disclaimers. American Sociological Review, 40, 1-11.

Holmes, J. (1984). Modifying illocutionary force. Journal of Pragmatics, 8(3), 345-365.

Hongladarom, K. (2007). “Don’t blame me for criticizing you...”: A study of metapragmatic comments in Thai. In W. Bubliz & A. Hübler (Eds.), Metapragmatics in use (pp. 29-47). John Benjamins.

Hongladarom, K., & Hongladarom, S. (2005). Politeness in computer-mediated communication in Thai. In R. Lakoff & S. Ide (Eds.), Broadening the horizon of linguistic politeness (pp. 145-162). Benjamins.

Hübler, A. (2011). Metapragmatics. In W. Bublitz & N. R. Norrick (Eds.), Foundations of pragmatics (pp. 107-136). De Gruyter Mouton.

Hübler, A., & Bublitz, W. (2007). Introducing metapragmatics in use. In W. Bublitz & A. Hübler (Eds.), Metapragmatics in use (pp. 1-26). John Benjamins.

Ide, S. (1989). Formal forms and discernment: Two neglected aspects of universals of linguistic politeness. Multilingua, 8, 223-248.

Jackson, J. (2014). Introducing language and intercultural communication. Routledge.

Kakavá, C. (1993). Conflicting argumentative strategies in the classroom. In A. James (Ed.), Strategic interaction and language acquisition: Theory, practice, and research, Georgetown University round table 1993 (pp. 401-420). Georgetown University Press.

Kasper, G. (2008). Data collection in pragmatics research. In H. Spencer-Oatey (Ed.), Culturally speaking: Managing rapport through talk across cultures (pp. 279-303). Continuum.

Knapp, A. (2011). Using English as a lingua franca for (mis-)managing conflict in an international university context: An example from a course in engineering. Journal of Pragmatics, 43(4), 978-990.

Kotthoff, H. (1993). Disagreement and concession in disputes: On the context sensitivity of preference structures. Language in Society, 22(2), 193-216.

Kreutel, K. (2007). “I’m not agree with you.” ESL learners’ expressions of disagreement. TESL-EJ, 11(3), 1-35.

Lakoff, G. (1972). Hedges: A study in meaning criteria and the logic of fuzzy concepts. In P. M. Parenteau, J. N. Levi, & G. C. Phares (Eds.), Papers from the Eighth Regional Meeting of the Chicago Linguistic Society (pp. 183-228). University of Chicago.

Leech, G. (1983). Principles of pragmatics. Longman.

Locher, M. A. (2013). Relational work and interpersonal pragmatics. Journal of Pragmatics, 58, 145-149.

Locher, M. A., & Watts, R. J. (2005). Politeness theory and relational work. Journal of Politeness Research, 1, 9-33.

Locher, M. A., & Watts, R. J. (2008). Relational work and impoliteness: Negotiating norms of linguistic behaviour. In D. Bousfield & M. A. Locher (Eds.), Impoliteness in Language: Studies on its interplay with power in theory and practice (pp. 77-99). Mouton de Gruyter.

Matsumoto, Y. (1988). Reexamination of the universality of face: Politeness phenomena in Japanese. Journal of Pragmatics, 12(4), 403-426.

Nesbit, R. J., & Watling, D. (2019). The role of audience familiarity and activity outcome in children’s understanding of disclaimers. British Journal of Developmental Psychology, 37(2), 230-246.

Overstreet, M. (2010). Metapragmatics. In L. Cumming (Ed.), The Routledge pragmatics encyclopedia (pp. 266-268). Routledge.

Overstreet, M., & Yule, G. (2001). Formulaic disclaimers. Journal of Pragmatics, 33(1), 45-60.

Panpothong, N. (2004). Cateriya Gossips: Content and Linguistic Strategies. Research report, Center for Thai Language and Culture, Faculty of Arts, Chulalongkorn University.

Parvaresh. V. (2016). Metapragmatic pragmemes. In K. Allen, A. Capone, & I. Kecskes (Eds.), Pragmemes and theories of language use (pp. 521-535). Springer.

Phakdeephasook, S. (2003, May 19-21). Epithets as speech play in Thai political journalistic discourses [Paper presentation]. The 14th Annual Conference of Southeast Asian Linguistic Society (SEALS 14), Bangkok, Thailand.

Ran, Y. (2015). Metapragmatic negation as a rapport-oriented mitigating device. Journal of Pragmatics, 84, 190-203.

Searle, J. R. (1969). Speech acts. Cambridge University Press.

Searle, J. R. (1975). Indirect speech acts. In P. Cole & J. L. Morgan (Eds.), Syntax and semantics (pp. 59-82). Academic Press.

Shapiro, D. L., & Bies, R. J. (1994). Threats, bluffs, and disclaimers in negotiations. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 60(1), 14-35.

Sifianou, M. (1992). Politeness phenomena in England and Greece. Pergamon Press.

Silverstein, M. (1993). Metapragmatic discourse and metapragmatic function. In J. L. Lucy & L. A. Lucy (Eds.), Reflexive language: Reported speech and metapragmatics (pp. 33-58). Cambridge University Press.

Spencer-Oatey, H. (2000). Rapport management: a framework for analysis. In H. Spencer-Oatey (Ed.), Culturally speaking: Managing rapport through talk across cultures (pp. 11-46). Continuum.

Spencer-Oatey, H. (2011). Conceptualising ‘the relational’ in pragmatics: Insights from metapragmatic emotion and (im)politeness comments. Journal of Pragmatics, 43(14), 3565-3578.

Stokes, R., & Hewitt, J. P. (1976). Aligning actions. American Sociological Review, 41(5), 838-849.

Tayebi, T., & Parvaresh, V. (2014). Conversational disclaimers in Persian. Journal of Pragmatics, 62, 77-93.

Toomaneejinda, A. (2018). An exploratory study of expressing disagreement in ELF academic group discussion (Order No. 13830804) [Doctoral dissertation, Lancaster University]. ProQuest Dissertations and Theses Global.

Toomaneejinda, A., & Harding, L. (2018). Disagreement practices in ELF academic group discussion: Verbal, nonverbal and interactional strategies. Journal of English as a Lingua Franca, 7(2), 307-332.

Verschueren, J. (2000). Notes on the role of metapragmatic awareness in language use. Pragmatics. Quarterly Publication of the International Pragmatics Association (IPrA), 10(4), 439-456.

Verschueren, J. (2012). Ideology in language use: Pragmatic guidelines for empirical research. Cambridge University Press.

Watling, D., & Banerjee, R. (2012). Children’s understanding of disclaimers. Social Cognition, 30(1), 18-36.

Yang, K. (2021). Disclaimer as a metapragmatic device in Chinese: A corpus-based study. Journal of Pragmatics, 173, 167-176.