เอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทในลุ่มแม่น้ำแดงตอนบน ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน

บทคัดย่อ

กลุ่มชาติพันธุ์ไทในมณฑลยูนนาน ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน สร้างถิ่นฐานแต่โบราณตามแนวแม่น้ำ 3 สายคือ แม่น้ำคง แม่น้ำโขง และแม่น้ำแดง บทความนี้มีจุดประสงค์ในการนำเสนอเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่สำคัญของชาติพันธุ์ไทในลุ่มแม่น้ำแดงตอนบนยังอำเภอปกครองตนเองหยวนเจียง ชนชาติพันธุ์ฮานี หยี และไท โดยทำการค้นคว้าสำรวจในพื้นที่เป็นหลักในการศึกษาและการทบทวนเอกสาร อำเภอหยวนเจียงมีลักษณะเป็นแอ่งกระทะตั้งอยู่ระหว่างเทือกเขาอ้ายลาวและเตี่ยนชางซัน แม่น้ำแดงไหลผ่ากลางหว่างหุบเขา กลุ่มคนไทที่อยู่ในอำเภอหยวนเจียง ประกอบด้วย จ้ง จั้ง หยา เรียกรวมกันว่า ฮัวเยาไท/ไต หรือไทเอวดอกไม้ ซึ่งเรียกตามลักษณะของชุดแต่งกาย และอีกกลุ่มคือ ไทหล้า เอกลักษณ์ของคนไทจำแนกได้เป็น 5 ด้าน คือ (1) การแต่งกาย ชุดของหญิงฮัวเยาไทตกแต่งและปักสีสันสวยงาม ผ้าคาดเอวประดับเงินรูปพวงดอกไม้รอบเอว จึงถูกเรียกจากคนกลุ่มอื่นว่า ไทเอวดอกไม้ สตรีไทหล้าสวมเสื้อตัวใหญ่และกางเกงขายาวทรงหลวม (2) ภาษาชาวฮัวเยาไทพูดภาษาตระกูลไทแต่ไม่มีอักษรเขียน ชาวฮัวเยาไทใช้ภาษาไทในการสื่อสารระหว่างกัน แต่ใช้ภาษาจีนเพื่อสื่อสารกับไทหล้า (3) ศาสนา วิญญาณนิยม เป็นระบบความเชื่อตามศาสนาดั้งเดิม (4) ประเพณี พิธีกรรมการไหว้ผีรักษาหมู่บ้านหรือเสื้อบ้านยังเป็นจารีตปฏิบัติ (5) ลักษณะบ้านเรือน ตัวบ้านทำด้วยอิฐไม่เผาหรือดินเหนียว บ้านรูปทรงกล่องสูง หลังคาตัด คนไทในหยวนเจียงมีการรวมกลุ่มกันได้อย่างเหนียวแน่น โดยเฉพาะฮัวเยาไท และแต่ละกลุ่มยังคงเอกลักษณ์เฉพาะของตนไว้ โดยเฉพาะการพูดภาษาไท ชุดประจำเผ่า และการเคารพเสื้อบ้าน