การพัฒนารูปแบบการจัดกิจกรรมเทศกาลการท่องเที่ยววิถีพุทธในจังหวัดพิษณุโลก

บทคัดย่อ

บทความวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1. ศึกษาพื้นที่ต้นแบบ 2. สังเคราะห์และพัฒนาโดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม และ 3. นำเสนอรูปแบบการจัดกิจกรรมเทศกาลการท่องเที่ยววิถีพุทธ ในจังหวัดพิษณุโลก ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพการประชุม
เชิงปฏิบัติการผู้นำและตัวแทนชุมชน 14 คน รวมถึงการสนทนากลุ่มเฉพาะผู้ทรงคุณวุฒิ 10 คน โดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) เชิงปริมาณใช้แบบสอบถามศึกษาความพึงพอใจ ประชาชนในอำเภอเมืองพิษณุโลก 400 คน วิเคราะห์โดยใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัยพบว่า 1. พื้นที่ต้นแบบ มีความพร้อมผ่านแนวทางประเมิน 6 ด้าน สอดคล้องสาราณียธรรม 6 ก่อให้เกิดทิฏฐิสามัญญตา การสร้างวิสัยทัศน์และเป้าหมายร่วมกันที่มุ่งเน้นความยั่งยืนด้านความรู้ และความศรัทธาของการจัดกิจกรรมเทศกาลวิถีพุทธของคน
ในพื้นที่ต้นแบบ 2. กระบวนการที่ค้นพบ แบ่งเป็น 4 กระบวนการ (ริเริ่ม-ลงมือ-รับรอง-รู้เรื่อง) และ 7 ขั้นตอน คือ 1. ริเริ่ม ประกอบด้วย รู้จักเหตุ (Engage) มีส่วนร่วมสร้างความสัมพันธ์ เข้าใจบริบทและสาเหตุของปัญหา รู้จักผล (Map) กำหนดเป้าหมายร่วมกัน รู้จักตน (Plan) ประเมินศักยภาพของชุมชน 2. ลงมือ ประกอบด้วย รู้จักประมาณ (Organize) จัดสรรทรัพยากร กำหนดขอบเขตการจัดกิจกรรมสู่ รู้จักเวลา (Work) ตามแผนในเวลาที่เหมาะสม 3. รับรอง ประกอบด้วย รู้จักชุมชน (Evaluate) ประเมินผล ความพึงพอใจ โดยให้ทุกคนมีส่วนร่วม 4. รู้เรื่อง ประกอบด้วย รู้จักบุคคล (Reflect) พบการเปลี่ยนแปลงในชุมชน ถอดบทเรียนร่วมกัน โดยเข้าใจความแตกต่างทางวัฒนธรรม วิถีชีวิต เพื่อสร้างเครือข่าย ทั้งในระดับบุคคล องค์กร และชุมชน 3. ผู้วิจัยและชุมชนต้นแบบ สามารถร่วมกันออกแบบกิจกรรมประเพณีแห่ห่มผ้าพระศรีรัตนธาตุในองค์พระปรางค์ ได้เป็นครั้งแรก ผลประเมินพบว่ามีความพึงพอใจโดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก (=4.168, S.D.=0.243) สามารถถอดบทเรียนจากผลการวิจัย สรุปเป็นองค์ความรู้คือ SAMOKHAE for JI-MUEANG เป็นหัวใจสำคัญของทุกภาคส่วน เพื่อความยั่งยืนในการพัฒนารูปแบบการจัดกิจกรรมเทศกาลการท่องเที่ยววิถีพุทธ ในจังหวัดพิษณุโลก