การพัฒนาสมรรถนะครูนอกระบบการศึกษาในประเทศไทย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อวิเคราะห์สมรรถนะครูนอกระบบการศึกษาในประเทศไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เอกสารและงานวิจัยทั้งไทยและต่างประเทศ 38 เล่ม การจัดเวทีแบบมีส่วนร่วมเพื่อวิเคราะห์ ตรวจสอบและยืนยัน และคืนข้อมูล โดยกลุ่มตัวอย่างที่ใช้การเลือกแบบเจาะจงได้แก่ ผู้ทรงคุณวุฒิจากกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) อาจารย์จากมหาวิทยาลัย ตัวแทนนักวิชาการจากหน่วยงานทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคมจากภาคีเครือข่ายที่ทำงานกับครูและเด็กนอกระบบการศึกษาในพื้นที่ และตัวแทนครูนอกระบบการศึกษา เครื่องมือที่ใช้ได้แก่ แบบวิเคราะห์เอกสารที่เกี่ยวข้องกับสมรรถนะครูนอกระบบการศึกษา และประเด็นร่วมแลกเปลี่ยนและให้ข้อเสนอแนะในเวทีแบบมีส่วนร่วม เพื่อวิเคราะห์ ตรวจสอบและยืนยัน และคืนข้อมูล ที่ผ่านการพิจารณาจากผู้ทรงคุณวุฒิจากกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) และผู้ทรงคุณวุฒิที่มีความเชี่ยวชาญด้านการศึกษานอกระบบ

ผลการวิจัยพบว่า ผลการศึกษาพบว่าสมรรถนะหลักที่จำเป็นของครูนอกระบบการศึกษาในประเทศไทย จำนวน 36 สมรรถนะ แบ่งออกเป็นสมรรถนะด้านความรู้ จำนวน 7 สมรรถนะ เช่น จิตวิทยาพัฒนาการเด็กนอกระบบการศึกษา กฎหมาย นโยบาย ศาสนา จารีตประเพณีที่เกี่ยวข้อง หลักการศึกษานอกระบบ การศึกษาทางเลือก สมรรถนะด้านทักษะ จำนวน 23 สมรรถนะ เช่น การออกแบบเส้นทางการเรียนรู้และความสามารถในการจัดการเรียนรู้การโค้ช การรับมือกับปัญหา อดทนต่อความกดดัน การปรับตัว  และสมรรถนะด้านทัศนคติ/เจตคติ จำนวน 6 สมรรถนะ เช่น ความเชื่อในการพัฒนาศักยภาพของมนุษย์ ทุกคนสามารถพัฒนาได้ การเป็นผู้เรียนรู้ตลอดชีวิต จิตอาสา จิตสาธารณะ