ผ้าหมักโคลน: จากภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่ผลิตภัณฑ์สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI)

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภูมิปัญญาในกระบวนการผลิตผ้าหมักโคลนหนองสูง โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสังเกตกระบวนการผลิตผ้าหมักโคลน และศึกษาเฉพาะสมาชิกในกลุ่มวิสาหกิจชุมชนทอผ้าไหมบ้านภู และสมาชิกในกลุ่มวิสาหกิจชุมชนทอผ้าฝ้ายลายขิตบ้านภู จำนวน 8 คน วิเคราะห์ข้อมูลและนำเสนอเป็นพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า ผ้าหมักโคลนหนองสูง เป็นผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดมาแต่โบราณผสมผสานกับองค์ความรู้ใหม่ ซึ่งภูมิปัญญาท้องถิ่นที่พบนั้นเป็นภูมิปัญญาที่เป็นองค์ความรู้เดิมเกิดจากประสบการณ์และการทดลองและภูมิปัญญาที่มาจากความเชื่อ โดยผู้ผลิตนำทรัพยากรในท้องถิ่นมาเป็นส่วนประกอบในการผลิตผ้าหมักโคลนตามที่ได้รับการสืบทอดมา จนทำให้ได้ผ้าหมักโคลนหนองสูงมีอัตลักษณ์และเป็นผลิตภัณฑ์ที่เป็นสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) ด้วยเป็นการใช้ทรัพยากรในท้องถิ่นตั้งแต่เริ่มต้นจนสิ้นสุดกระบวนการผลิต ส่วนองค์ความรู้ใหม่ที่นำมาผสมผสานกับภูมิปัญญาท้องถิ่นนั้น พบว่าผู้ผลิตได้จากการอบรมและนำมาดัดแปลงในกระบวนการผลิตให้สอดคล้องกับบริบททางสังคมที่เปลี่ยนไป รวมทั้งได้นำเทคโนโลยีเข้ามาบริหารจัดการและเพิ่มช่องทางการจำหน่ายในรูปแบบออนไลน์ จึงทำให้เข้าถึงกลุ่มผู้บริโภคได้มากขึ้น ส่งผลให้ชุมชนมีอาชีพเสริมและสามารถพึ่งพาตนเองได้ นับว่าเป็นการสร้างความยั่งยืนทางเศรษฐกิจให้แก่ชุมชน