รูปแบบการพัฒนาประสิทธิผลการดําเนินงานของเทศบาลตําบลในเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ (๑) เพื่อศึกษาระดับประสิทธิผลการดําเนินงานของเทศบาล ตําบล (๒) เพื่อศึกษาความคิดเห็นเกี่ยวกับปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อประสิทธิผลการดําเนินงานของ เทศบาลตําบล (๓) เพื่อศึกษาปัจจัยเชิงสาเหตุที่มีอิทธิพลต่อประสิทธิผลการดําเนินงานของเทศบาล ตําบล และ (๔) เพื่อสร้างรูปแบบและยืนยันรูปแบบการพัฒนาประสิทธิผลการดําเนินงานของ เทศบาลตําบลในเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย คือ เทศบาลตําบลใน เขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จํานวน ๔๐๐ แห่ง การกําหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างใช้เกณฑ์ ๒๐ หน่วย ต่อ ๑ ตัวแปร ใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้นภูมิ ส่วนผู้ให้ข้อมูลเป็น ตัวแทนเทศบาล จํานวนแห่ง ละ 5 คน ได้แก่ ตัวแทนผู้บริหาร ตัวแทนสมาชิกสภาเทศบาล ตัวแทนปลัดเทศบาล ตัวแทน ผู้อํานวยการกองคลัง ตัวแทนผู้อํานวยการกองช่าง และตัวแทนภาคประชาชน รวมเป็น ๒,๔๐๐ คน เครื่องมือที่ใช้ในเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย (๑) แบบสอบถามมาตราส่วนประมาณค่า ๕ ระดับ และแบบสอบถามตามเกณฑ์รูบริค (Rubric Scale) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา สหสัมพันธ์เพียร์สัน และการวิเคราะห์อิทธิพลเส้นทาง (Path Analysis) และ (๒) การสัมภาษณ์เชิง ลึก ประชากรเป้าหมาย ได้แก่ ผู้ทรงคุณวุฒิที่มีประสบการณ์ จํานวน ๑๐ คน โดยการเลือกแบบ เฉพาะเจาะจง และทําการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา การยืนยันรูปแบบด้วยวิธีการ ยืนยันจากผู้เชี่ยวชาญ (Expertise Verified) จํานวน ๒๔ คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และปรับปรุงรูปแบบการพัฒนาให้สมบูรณ์ขึ้น 

ผลการวิจัย พบว่า ๑. ระดับประสิทธิผลการดําเนินงานของเทศบาลตําบลในเขตภาคตะวันออกเฉียง เหนือ โดยภาพรวมและรายด้านอยู่ในระดับปานกลาง เรียงลําดับค่าเฉลี่ยจากมากไปน้อย ได้แก่ มุมมองด้านประชาชน มุมมองด้านการเงิน มุมมองด้านการเรียนรู้และการเติบโต และมุมมองด้าน กระบวนการภายใน ตามลําดับ

๒. ความคิดเห็นเกี่ยวกับปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อประสิทธิผลการดําเนินงานของเทศบาลตําบล ในเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พบว่า อยู่ในระดับมาก จํานวน ๔ ประเด็น และอยู่ในระดับปาน กลาง ๑๒ ประเด็น เรียงลําดับค่าเฉลี่ยจากมากไปน้อย ดังนี้ สมรรถนะด้านลักษณะงาน สมรรถนะ หลัก การมุ่งเน้นความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล การพัฒนาอาชีพ การมีอิทธิพลต่อความคิดของผู้ตาม วัฒนธรรมการทํางานเน้นพันธกิจ การสนับสนุนจากพรรคการเมืองระดับชาติแรงกดดันจาก การเมืองภาคประชาชน การพัฒนาของพนักงาน การฝึกอบรม ความสามารถกระตุ้นผู้ตามด้วย สติปัญญา วัฒนธรรมการทํางานเน้นการมีส่วนร่วม การพัฒนาองค์การ การศึกษา ความสามารถ สร้างแรงบันดาลใจ และวัฒนธรรมการทํางานเน้นการปรับตัว ตามลําดับ 

๓. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อประสิทธิผลการดําเนินงานของเทศบาลตําบลในเขตภาค ตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่ การฝึกอบรม (๐.๓๓) การสนับสนุนจากพรรคการเมืองระดับชาติ (0.๓๒) การมีอิทธิพลต่อความคิดของผู้ตาม (0.๒๔) การมุ่งเน้นความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล (0.๒๑) แรงกดดันจากการเมืองภาคประชาชน (๐.๑๕) การพัฒนาของพนักงาน (๐.๐๕) และวัฒนธรรมการ ทํางานเน้นการมีส่วนร่วม (0.00) สามารถพยากรณ์ประสิทธิผลการดําเนินงานของเทศบาลตําบลได้ ร้อยละ ๕๕๖๐ (R = 0.556, p-value < .05) อย่างมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕ ซึ่งรูปแบบ ความสัมพันธ์ของปัจจัยเชิงสาเหตุที่มีอิทธิพลต่อประสิทธิผลการดําเนินงานของเทศบาลตําบลมี ความสอดคล้องกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์ (x = 30.68, df = 22, p-value = 0.10284, GFI = 0.99, AGFI = 0.99, RMSEA = 0.01, RMR = 0.0061, CN = 3151.372) 

๔. รูปแบบการพัฒนาประสิทธิผลการดําเนินงานของเทศบาลตําบลในเขตภาค ตะวันออกเฉียงเหนือ ประกอบด้วย (๑) การพัฒนาการสนับสนุนจากการเมืองระดับชาติ และ (๒) การเพิ่มแรงกดดันทางการเมืองจากภาคประชาชน ซึ่งทั้งสองประการมุ่งเน้นการส่งเสริมและผลักดัน ในเรื่อง การฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากร การพัฒนาภาวะผู้นําของผู้บริหารท้องถิ่น การพัฒนา ความเป็นเอกภาพของบุคลากร และการพัฒนาวัฒนธรรมการทํางานเน้นการมีส่วนร่วม