การแสวงหาความรู้ทางสังคมศาสตร์ : วิเคราะห์จากพุทธปรัชญา ทางสังคมและการเมือง

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้มุ่งนาเสนอแนวคิดบางประการในการวิเคราะห์ วิธีการแสวงหา ความรู้ทาง
สังคม ตามแนวพุทธปรัชญาทางสังคมและทางการเมือง วิธีการแสวงหาความรู้ทางสังคมศาสตร์
ได้รับอิทธิพลจากแนวคิดทางวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทฤษฎีปฏิฐานนิยม เป็น
รากฐานสาคัญแห่งระเบียบวิธีการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งเน้นการสังเกต การพิสูจน์ทดลอง และ
การใช้ข้อมูลเชิงประจักษ์ นอกจากนี้ทฤษฎีพื้นฐานการวิจัยทางสังคมศาสตร์ก็คือ แนวคิดและทฤษฎี
หลังยุคสมัยใหม่ และแนวคิดและทฤษฎีการตีความ ส่วนการแสวงหาความรู้ตามแนวพุทธปรัชญา
ทางสังคมและทางการเมือง เป็นระเบียบวิธีเชิงบูรณาการ ซึ่งไม่ได้สุดโต่งไปทางปริมาณนิยม หรือ
คุณภาพนิยม วิธีการศึกษาตามแนวอริยสัจ เป็นระเบียบวิธีวิจัยแม่บทในแง่พุทธปรัชญาแห่งความรู้
การคานึงถึงอิทธิพลสิ่งแวดล้อมและความต้องการของมนุษย์เป็นข้อเสนอแนะสาคัญในการศึกษา
พฤติกรรมมนุษย์ แม้จะมีการโต้แย้งอยู่เสมอถึงความน่าเชื่อแห่งวิธีการแสวงหาความรู้ตามแนวพุทธ
ปรัชญา แต่ก็ไม่มีข้อโต้แย้งใดๆ ที่จะมาหักล้างสัจธรรมว่า วิธีการศึกษาทางวิทยาศาสตร์และทาง
สังคมศาสตร์นั้น ตกอยู่ภายใต้กฎไตรลักษณ์คืออนิจจัง ทุกขัง และอนัตตา ซึ่งเป็นหลักสัจธรรมที่
อธิบายปรากฏการณ์ทั้งหมดได้อย่างน่าเชื่อถือที่สุด