วิธีคิดแบบเสรีนิยมใหม่กับความเสื่อมถอยของเสรีประชาธิปไตย

ผู้แต่ง

  • วิษธร ลีศิรเกียรติกุล มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช

คำสำคัญ:

เสรีนิยมใหม่, ความเสื่อมถอยของเสรีประชาธิปไตย, มนุษยศาสตร์, สังคมศาสตร์

บทคัดย่อ

โดยทั่วไปแล้ว ลัทธิเสรีนิยมใหม่ถูกนำเสนอในฐานะแนวคิดที่ดำเนินสอดคล้องไปกับระบอบเสรีประชาธิปไตย เพราะลัทธิดังกล่าวให้ความสำคัญกับเสรีภาพในการเลือกของปัจเจกบุคคลภายใต้ตลาดเสรี ซึ่งการให้ความสำคัญเช่นนี้สอดรับกับแนวคิดเรื่องเสรีภาพของปัจเจกบุคคลอันเป็นหนึ่งในแกนหลักสำคัญของเสรีประชาธิปไตย อย่างไรก็ตาม บทความชิ้นนี้เสนอว่า เสรีนิยมใหม่ในฐานะวิธีคิดในการมองโลกรูปแบบหนึ่งซึ่งเน้นแต่เพียงอรรถประโยชน์ที่เป็นรูปธรรมจับต้องได้ ผลลัพธ์ที่สามารถวัดได้ และความสำเร็จในเชิงปริมาณสามารถกัดกร่อนเสรีประชาธิปไตยได้ เนื่องจากวิธีคิดดังกล่าวนำมาซึ่งการลดความสำคัญของมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์บางสาขาวิชาลง ซึ่งวัตถุประสงค์หลักของศาสตร์เหล่านี้มิได้มุ่งผลิตสร้างอรรถประโยชน์ที่เป็นรูปธรรมจับต้องได้หรือความสำเร็จเชิงปริมาณ หากแต่มุ่งบ่มเพาะขัดเกลาปัจเจกชนพลเมืองผู้มีเหตุผล มีความรับผิดชอบ และมีความอดทนอดกลั้น อันเป็นคุณสมบัติที่จำเป็นต่อการคงอยู่ของสังคมเสรีประชาธิปไตย ในแง่นี้ ผลพวงที่ตามมาซึ่งอาจเป็นไปได้ก็ คือ ความเสื่อมของเสรีประชาธิปไตย

เอกสารอ้างอิง

กฤติมา อินทะกูล. (2557). อิทธิพลของแนวคิดเสรีนิยมใหม่กับมหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐ (วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการปกครอง). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

เกษียร เตชะพีระ. (2562). จากจุดกำเนิดเสรีนิยมประชาธิปไตยถึงทุนนิยมเหลื่อมล้ำของ คสช. สืบค้น 15 มิถุนายน 2568, จาก https://prachatai.com/journal/2019/07/83279

_____. (2564). แนวคิดเรื่องเสรีนิยมกับประชาธิปไตย. ใน ประจักษ์ ก้องกีรติ (บรรณาธิการ), การเมือง อำนาจ ความรู้: หลักรัฐศาสตร์เบื้องต้นสำนักธรรมศาสตร์. (น. 120). กรุงเทพฯ: ศยาม.

ต่อศักดิ์ จินดาสุขศรี. (2563). เมื่อเสรีนิยมใหม่ปล้นชิงประชาธิปไตย: ฟูโกต์ของเวนดี บราวน์. ใน พิพัฒน์ พสุธารชาติ (บรรณาธิการ), ฟูโกต์กับลัทธิเสรีนิยมใหม่. (น.371-408). กรุงเทพฯ: อิลลูมิเนชันส์ เอดิชันส์.

ธเนศ วงศ์ยานนาวา. (2566). ว่าด้วยทุนนิยมมหาวิทยาลัยในสภาวะเสรีนิยมใหม่. กรุงเทพฯ: สมมติ.

ละอองดาว ชาทองยศ. (2567). แนวคิดเสรีนิยมใหม่กับการเปลี่ยนแปลงบทบาทของรัฐในศตวรรษที่ 21. วารสารวิชาการจินตาสิทธิ์, 2(1), 54-69.

วินัย ผลเจริญ. (2563). โลกาภิวัตน์เสรีนิยมใหม่กับความพ่ายแพ้ของรัฐไทย. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

สุรชาติ บำรุงสุข. (2567). ทรัมป์นิยม : จากอนุรักษ์นิยม สู่ประชานิยมปีกขวา. กรุงเทพฯ: แสงดาว.

เสกสรรค์ ประเสริฐกุล. (2557). การเมืองภาคประชาชนในระบอบประชาธิปไตยไทย. กรุงเทพฯ: วิภาษา.

อรรถสิทธิ์ สิทธิดำรง. (2558). บทสำรวจความคิดทางปรัชญาการเมืองของ ลีโอ สเตราส์. กรุงเทพฯ: สมมติ.

Bobbio, N. (1987). The Future of Democracy. Minneapolis: The University of Minnesota Press.

_____. (2005). Liberalism and Democracy. London: Verso.

Brown, W. (2015). Undoing the Demos: Neoliberalism’s Stealth Revolution. Brooklyn, N.Y.: Zone Books.

Freeden, M. (2015). Liberalism: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.

Gerstle, G. (2022). The Rise and Fall of the Neoliberal Order. Oxford: Oxford University Press.

Han, B-C. (2018). The Expulsion of the Other. Cambridge, U.K.: Polity.

Heywood, A. (2021). Political Ideologies: An Introduction. London: Bloomsbury Academic.

Levitsky, S. & Ziblatt, D. (2018). How Democracies Die. New York: Broadway Books.

Macpherson, C. B. (1962). The Political Theory of Possessive Individualism: Hobbes to Locke. Oxford: Clarendon Press.

Mann, M. (2005). The Dark Side of Democracy: Explaining Ethnic Cleansing. Cambridge, U.K.: Cambridge University Press.

Mudde, C. & Kaltwasser, C. R. (2017). Populism: A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press.

Nawakul, P. (2020). On the Dark Side of Democracy: The Deviation from Democratic Principles and the Failure of Creating Common Consensus. Journal of Human Rights and Peace Studies, 6(1), 107-130.

Nussbaum, M. C. (2010). Not for Profit: Why Democracy Needs the Humanities. Princeton: Princeton University Press.

Steger, M. B. & Roy, R. K. (2010). Neoliberalism: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-10-21

รูปแบบการอ้างอิง

ลีศิรเกียรติกุล ว. (2025). วิธีคิดแบบเสรีนิยมใหม่กับความเสื่อมถอยของเสรีประชาธิปไตย. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 14(5), 325–337. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/jssr/article/view/291523