การสื่อสารทางการเมืองเพื่อสถานะภิกษุณีในประเทศไทย : ศึกษากรณี ภิกษุณีนันทญาณี และภิกษุณีธัมมกมลา ในช่วงปี พ.ศ. 2546 – 2562

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้วัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาบริบททางการเมืองที่มีผลต่อการสื่อสารทางการเมืองเพื่อสถานะของภิกษุณีในประเทศไทย 2. ศึกษากระบวนการสื่อสารทางการเมืองของภิกษุณีนันทญาณี (ภาคเหนือ) 3. ศึกษากระบวนการสื่อสารทางการเมืองของภิกษุณีธัมมกมลา (ภาคใต้) เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เลือกกรอบการศึกษาจากทฤษฎีการสื่อสารของ เดวิด เค เบอร์โล (Berlo, 1960) และไบรอัน แม็กแนร์ (McNair, 1999) โดยการเก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์แบบเชิงลึก จำนวน 31 รูปหรือคน

ผลการวิจัยพบว่า 1. บริบททางการเมืองและบริบท ล้วนส่งผลต่อการสื่อสารเพื่อสถานภาพภิกษุณี โดยมีภิกษุณีนันทญาณี เป็นผู้ขับเคลื่อนในพื้นที่ภาคเหนือ และภิกษุณีธัมมกมลาเป็นผู้ขับเคลื่อนในพื้นที่ภาคใต้ สถานะภิกษุณีทั้ง 2 รูป ได้รับการยอมรับจากประชาชนภาคเหนือและภาคใต้ในระดับหนึ่ง 2. กระบวนการสื่อสารทางการเมืองของภิกษุณีนันทญาณีมีคุณลักษณะตามทฤษฎีของเดวิด เค เบอร์โล ซึ่งผู้ส่งสารนั้นมีความโดดเด่นทั้งในด้านภูมิหลังมีทัศนคติที่ดีทั้งต่อตนเอง ต่อพุทธศาสนา และต่อสถานะภิกษุณี เป็นผู้มีทักษะเป็นเลิศในการสื่อสาร สามารถโน้มน้าว ให้เกิดศรัทธาต่อธรรมะได้สาร 3. กระบวนการสื่อสารของภิกษุณีธัมมกมลา เป็นไปตามทฤษฎีการสื่อสารของ เดวิด เค เบอร์โล โดยผู้ส่งสารมีศักยภาพ ในการถ่ายทอดข้อมูล ผ่านสื่อต่าง ๆ สามารถที่จะโน้มน้าวให้คนที่อยู่ต่างศาสนา ต่างวัฒนธรรมเข้ามาร่วมมือประสานความช่วยเหลือสู่มวลมนุษยชาติ โดยไม่แบ่งแยกเชื้อชาติ ศาสนา จากงานวิจัยสรุปได้ดังนี้ 1) บริบททางการเมืองเป็นปัจจัยสำคัญในการผลักดันสถานภาพภิกษุณี ให้ได้รับการตราเป็นกฎหมาย 2) ภิกษุณี ทำหน้าที่เผยแผ่พุทธศาสนาได้ลึกซึ้ง 3) การสงเคราะห์เป็นกุศโลบายให้ผู้คนยอมรับในสถานะภิกษุณี