การปกครองที่เป็นธรรมในพระพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

การปกครองที่เป็นธรรม และมีระเบียบในการปกครองที่ทําให้เกิติความสงบเรียบร้อย ที่พระพุทธเจ้าได้ตรัสไว้ในเรื่องอธิปไตยทั้ง ๓ ประการ คือ (๑) ฮัตตาธิปไตย (๒) โลกาธิปไตย (n) กรรมาธิปไตย ซึ่งผู้ปกครองซะต้องเป็นผู้ทรงธรรม มีความยุติธรรม มีความรอบรู้ ตามหลัก กฎหมาย และหลักศีลธรรม หมายถึง หลักธรรมที่พระราชาและผู้นํา ใช้การปกครอง ได้แก่ หลัก ทศพิธราชธรรม ติณ, ซักรวรรดิวัตร ๓๒, ราชสังคหวัตถุ ๔, และอศิต ๔, ใช้สําหรับชนชั้นผู้นํา และหลักธรรมที่ประพฤติร่วมกัน ทั้งชนชั้นผู้ปกครอง ข้าราชบริพาร และประชาราษฎร ได้แก่ พริต 5 และ ทิศ 5 ดังนั้น รูปแบบการปกครองในพุทธปรัชญาเถรวาทนั้น แบ่งเป็น 2 รูปแบบ คือ (a) รูปแบบการปกครองแบบราชาธิปไตย กล่าวคือ การปกศรองที่มีพระราชาเป็นใหญ่เป็นการ ปกครองโดยบุคคลคนเดียว ชัตเป็นรูปแบบการปกครองที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด เพราะเป็นทั้งผู้ ฮอกกฎหมาย และเป็นผู้ใช้กฎหมายซึ่งมีความเสี่ยงตัว และทรงไว้ซึ่งอํานาจสูงสุด (2) รูปแบบ การปกครองแบบสามัคคีธรรม กล่าวคือ การปกครองที่พร้อมเพรียงอย่างขอบธรรม เป็นการ ปกศรสูงโดยการรวมหลายรัฐแล้ว เลือกผู้นําขึ้นมาคณะหนึ่ง เพื่อทําหน้าที่บริหารประเทศ มีการ สับเปลี่ยนกันตามแต่ประชาชนจะเลือกเข้ามา หรือเรียกว่า ประชาชื่ปไตย โดยมีหลักการปกครอง 8 ประเด็น คือ (๑) มีสิทธิที่จะกระทําการใดๆ ที่ไม่ขัดต่อสิทธิของผู้อื่นหรือขัดต่อศีลธรรม มีเสรีภาพที่ จะกระทําการใดๆ ได้ตามที่ตนปรารถนาโดยไม่มีอุปสรรคขัดขวาง (๒) มีความเสมอภาคตามกฏของ ไตรลักษณ์ และทางสังคม เช่น ชนชั้น เพศ (๓) มีความสมัครสมานสามัคคีในหมู่คณะ ที่เรียกว่า ภราดรภาพ