รูปแบบการบริหารการศึกษาของผู้บริหารโรงเรียนวิถีพุทธ  สังกัดสำนักการศึกษา กรุงเทพมหานคร

สิริกุล อนุรักษ์ธนากร; สุวิทย์ ภาณุจารี

ผู้แต่ง

สิริกุล อนุรักษ์ธนากร มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
สุวิทย์ ภาณุจารี มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

รูปแบบการบริหาร, การศึกษา, โรงเรียนวิถีพุทธ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ประกอบ พัฒนารูปแบบ ประเมินและรับรองรูปแบบการบริหารการศึกษาของผู้บริหารโรงเรียนวิถีพุทธ เป็นการวิจัยแบบผสานวิธีทั้งวิธีวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ครูและผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 402 คน จาก 67 โรงเรียน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสัมภาษณ์ ชนิดมีโครงสร้าง แบบสอบถามระดับการบริหาร และแบบประเมินรูปแบบการบริหาร สถิติที่ใช้ คือ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน ผลการวิจัยพบว่า 1) การบริหารการศึกษา ประกอบด้วย องค์ประกอบหลักที่ 1) ด้านการบริหารการศึกษา มี 4 องค์ประกอบย่อย ได้แก่ 1.1 การบริหารงานวิชาการ 1.2 งบประมาณ 1.3 งานบุคคล และ 1.4 งานทั่วไป และ 2. ด้านหลักกัลยาณธรรม มี 7 องค์ประกอบย่อย ได้แก่ 2.1 น่ารัก 2.2 น่าเคารพ 2.3 น่ายกย่อง 2.4 รู้จักพูดให้ได้ผล 2.5 อดทนต่อถ้อยคำ 2.6 อธิบายเรื่องล้ำลึกได้ และ 2.7 ไม่แนะนำเรื่องเหลวไหล 2) ผลการพัฒนารูปแบบการบริหารการศึกษาของผู้บริหารโรงเรียนวิถีพุทธ โดยการนำหลักกัลยาณธรรม 7 เป็นองค์ประกอบที่สำคัญในการพัฒนาการบริหารของผู้บริหารโรงเรียนวิถีพุทธ ซึ่งมีความสัมพันธ์เชิงเหตุและผลนำไปสู่พัฒนาการบริหารการศึกษาของผู้บริหารโรงเรียนวิถีพุทธ มีความสอดคล้องกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์ (Chi-square=22.96, df=15, p=0.0849, GFI=0.99) 3) ผลการประเมินและรับรองรูปแบบการบริหาร พบว่า โดยภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากที่สุด ( $gif.latex?\bar{x}$ =4.58) ผู้เชี่ยวชาญและผู้ทรงคุณวุฒิมีความเห็นรับรองรูปแบบที่พัฒนาขึ้นร้อยละ 90.80

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงศึกษาธิการ. (2546). การจัดสาระการเรียนรู้พระพุทธศาสนากลุ่มสาระการเรียนรู้สังคม ศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2544. กรุงเทพฯ: คุรุสภาลาดพร้าว.

________. (2546). แนวทางการดำเนินงานโรงเรียนวิถีพุทธ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์ (ร.ส.พ.).

________. (2552). แนวทางการดำเนินงานโรงเรียนวิถีพุทธ (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: อุษาการพิมพ์.

คัมภีร์ สุดแท้. (2553). การพัฒนารูปแบบการบริหารงานวิชาการสาหรับโรงเรียนขนาดเล็ก (วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา). มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

จรุง สุขเกษม. (2550). รูปแบบการบริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐานตามนโยบายโรงเรียนวิถีพุทธ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาสุพรรณบุรี. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา.

จันทรานี สงวนนาม. (2536). ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: บุ๊คพอยท์.

บรรเจิดพร รัตนพันธ์. (2547). ยุทธศาสตร์การพัฒนาโรงเรียนวิถีพุทธ. กรุงเทพฯ: อุษาการพิมพ์.

พระทรงศักดิ์ แอ๊ดสกุล. (2552). สภาพการดำเนินงานโรงเรียนวิถีพุทธในโรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานคร. วารสารวิชาการและวิจัย มทร.พระนคร, 3(1), 106-118.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2555). การศึกษาเริ่มต้นเมื่อคนกินอยู่เป็น. กรุงเทพ ฯ : สำนักพิมพ์ธรรมะอินเทรนด์.

พิเชฐ ทั่งโต และคณะ. (2560). การพัฒนาเจตคติและจิตวิญญาณความเป็นครูในวิถีพุทธ. วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน์ วิทยาลัยสงฆ์นครสวรรค์, 5(3), 103 – 122.

เมตต์ เมตต์การุณ์จิต. (2553). การบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม:ประชาชนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและราชการ. กรุงเทพฯ: บุ๊ค พอยท์.

เมตตา ภิรมย์ภักดิ์. (2548). การบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม: ประชาชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและราชการ. กรุงเทพฯ: บริษัทบุ๊ค พอยท์ จำกัด.

วรภาส ประสมสุข. (2549). หลักการบริหารการศึกษาตามแนวพุทธ (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา). บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยนเรศวร.

สันติ บุญภิรมย์. (2552). การบริหารงานวิชาการ. กรุงเทพฯ: บุ๊ค พอยท์.

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2559). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560-2564). กรุงเทพฯ: สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.

_______. (2560). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560 - 2564). กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.

สิริกุล อนุรักษ์ธนากร. (2563). รูปแบบการบริหารการศึกษาของผู้บริหารโรงเรียนวิถีพุทธ สังกัดสำนักการศึกษา กรุงเทพมหานคร (ดุษฎีนิพนธ์ปริญญาศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา). นครปฐม: มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย.

สุพจน์ วิเชียรศรี. (2550). ความสัมพันธ์ระหว่างพฤติกรรมการบริหารกับมาตรฐานการบริหารและการจัดการศึกษาของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาสุพรรณบุรี เขต 1 (วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา.

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610.