รูปแบบการพัฒนาการเทศนาของพระสงฆ์จังหวัดสมุทรปราการ

จรูญ จนฺทูปโม; พระอุดมสิทธินายก มาลัย; พระเมธีธรรมาจารย์ (ประสาร จนฺทสาโร); พระมหานิกร ฐานุตฺตโร

ผู้แต่ง

จรูญ จนฺทูปโม มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
พระอุดมสิทธินายก มาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
พระเมธีธรรมาจารย์ (ประสาร จนฺทสาโร) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
พระมหานิกร ฐานุตฺตโร มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

รูปแบบ, การเทศนา, พระสงฆ์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพทั่วไป ปัจจัยเพื่อการพัฒนาและนำเสนอรูปแบบการพัฒนาการเทศนาของพระสงฆ์จังหวัดสมุทรปราการ เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี สัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 25 รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการพรรณนาความ และการวิจัยเชิงปริมาณ เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามจากกลุ่มตัวอย่าง 363 รูป สถิติที่ใช้ คือ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยพบว่า 1.สภาพทั่วไปในการเทศนาของพระสงฆ์ พบว่า พระนักเทศนา ส่วนใหญ่อายุมาก ขาดการพัฒนาการเทศนาเนื้อหาสาระในการเทศนาส่วนใหญ่นำนิทานชาดก มาประกอบการเทศนา 2. ปัจจัยในการพัฒนาการเทศนาของพระสงฆ์จังหวัดสมุทรปราการโดยรวมอยู่ในระดับมาก ( $gif.latex?\bar{X}$ =4.14) เมื่อพิจารณาด้าน ได้แก่ ช่องทางการสื่อสาร (Channel) พัฒนาตามหลักอายตนะ ( $gif.latex?\bar{X}$ =4.30) ผู้ส่งสาร (Sender) พัฒนาตามหลักพุทธวิธี 4 ส. ( $gif.latex?\bar{X}$ =4.17) ข้อมูลข่าวสาร (Message) พัฒนาตามหลักวจีสุจริต ( $gif.latex?\bar{X}$ =4.07) ผู้รับสาร (Receiver) พัฒนาตามหลักวุฒิธรรม ( $gif.latex?\bar{X}$ =4.03) ตามลำดับ 3. รูปแบบการพัฒนาการเทศนาของพระสงฆ์จังหวัดสมุทรปราการ คือ 1) ด้านผู้ส่งสาร (Sender) คือ พระนักเทศนาต้องเข้าใจหลักธรรมที่นำมาเทศนา เพื่อชี้แจงให้เห็นชัดในธรรมที่แสดง ว่าสามารถนำไปประพฤติปฏิบัติใช้ในการดำเนินชีวิตได้จริง 2) ด้านสาร (Message) คือ เนื้อหาการเทศนา เสนอแนะให้คำแนะนำแก่คนฟังและเพื่อปฏิบัติต่อกันในสังคม หลักธรรมที่นำมาเทศนา ต้องเป็นประโยชน์แก่คนฟัง 3) ด้านช่องทางในการส่ง (Channel) คือ พระนักเทศนา มีคำเทศนาเสนาะหูคนฟัง มีจังหวะการเทศนาที่น่าติดตาม เสียงเทศนาต้องดังพอและฟังชัด บุคลิกน่าเลื่อมใสศรัทธา 4) ด้านผู้รับ (Receiver) คือ พระเทศนาจะต้องออกแบบหลักสูตรให้ชัดเจนเหมาะกับความต้องการและความสนใจของหน่วยงานและองค์กรนั้นๆ ที่ไปเทศนา

References

กรกต ชาบัณฑิต. (2562). การกำหนดยุทธศาสตร์การเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระธรรมทูตไทยสู่ประชาคมอาเซียน. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 8(1), 238-252.

เกียรติศักดิ์ สุขเหลือง. (2561). กลยุทธ์การบริหารองค์กรสงฆ์ที่เข้มแข็งในยุคโลกาภิวัฒน์. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 7(1) 99-115.

ชญาชล คลังกรณ์. (2559). ศึกษาวิเคราะห์หลักสัมมาวาจาเพื่อการประนีประนอม : กรณีศึกษาผู้ประนีประนอมประจำศาลจังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 4(ฉบับพิเศษ), 221.

พระครูพิศิษฎ์ประชานาถ (ประยูร นนฺทิโย) และคณะ. (2563). การพัฒนาการมีส่วนร่วมของพระสงฆ์ ในการพัฒนาชุมชนตามแนววิถีพุทธในจังหวัดสมุทรสงคราม (วิทยานิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระครูวิจิตรธรรมวิภัช ปญฺญาวุโธ. (2562). การพัฒนาการส่งเสริมการปฏิบัติธรรมของสำนักปฏิบัติธรรม ประจำจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ (วิทยานิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระครูวิสุทธิสีลาภิวัฒน์ (เมธาภิวัฒน์ ฐิติโก) และคณะ. (2563). การขับเคลื่อนแผนยุทธศาสตร์การปฏิรูปกิจการพระพุทธศาสนาด้านการปกครองของคณะสงฆ์จังหวัดสระบุรี (วิทยานิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระครูสังฆรักษ์ปัญญาพล ปญฺญาพโลและคณะ. (2562). กลไกการพัฒนาศักยภาพในการปฏิบัติงานของพระวินยาธิการ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา (วิทยานิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระครูสิริสุตาภิมณฑ์. (2559). แนวทางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระภิกษุและสามเณรชนเผ่าในเขตการปกครอง คณะสงฆ์ภาค 7. วารสารวิชาการ. มหาวิทยาลัยธนบุรี, 10(22), 47-59.

พระครูสุกิจจานุรักษ์ ชยุตม์ ดอกกุหลาบ. (2562). การส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระสงฆ์ในจังหวัดสุพรรณบุรี (วิทยานิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระครูอาทรวชิรกิจ (มานะ ฐานิสฺสโร) และคณะ. (2563). การจัดการหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลในจังหวัดกำแพงเพชร (วิทยานิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระเฉลิมพล อชิโต. (2562). ภาวะผู้นำในการปกครองคณะสงฆ์ของพระสังฆาธิการ อำเภอ บางบาลจังหวัด พระนครศรีอยุธยา. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 8(1), 84-95.

พระเทพสิงหวราจารย์ โสภณ โสภโณ. (2562). การพัฒนากลไกการขับเคลื่อนโครงการหมู่บ้านรักษาศีล 5 ของคณะสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่ (วิทยานิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหามฆวินทร์ ปุริสุตฺตโม และคณะ. (2560). วิเคราะห์คุณธรรมและคุณค่าที่ปรากฏในการเทศนามหาชาติ. วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน์, 13(1), 124.

พระมหาสมชาย กลิ่นชาญ. (2559). การเผยแผ่พระพุทธศาสนา : การพัฒนารูปแบบและวิธีการเชิงรุกของคณะสงฆ์ไทย. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 5(1), 206-207.

พระสมุห์สมชาย สิริสมฺปนฺโน. (2563). การปลูกฝังเยาวชนให้มีศรัทธาต่อพระพุทธศาสนา ของคณะสงฆ์จังหวัดสระบุรี. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 8(1), 211-221.

สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. (2540). คู่มือการปฏิบัติงาน. กรุงเทพฯ: กองพุทธศาสนศึกษา.