การพัฒนากลไกการขับเคลื่อนโครงการหมู่บ้านรักษาศีล 5 ของคณะสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ คือ ๑) เพื่อศึกษาสภาพทั่วไปของกลไกการขับเคลื่อนโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ของ  คณะสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่ ๒.  เพื่อศึกษากระบวนการของกลไกการขับเคลื่อนโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ของ  คณะสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่ ๓. เพื่อนำเสนอการพัฒนากลไกการขับเคลื่อนโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ของคณะสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่ โดยเป็นการวิจัยแบบผสานวิธี ( Mixed Methods Research ) ประกอบไปด้วยการวิจัย เชิงคุณภาพ (Qualitative Research) และ การวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research)  ประชากร ได้แก่ คณะสงฆ์และประชาชนที่เข้าร่วมปฏิบัติการในโครงการหมู่บ้านศีล ๕ ในจังหวัดเชียงใหม่ โดยผู้วิจัยได้ทำการเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง (Purposive Sampling) คือ สมาชิกที่เข้าร่วมโครงการหมู่บ้านศีล ๕ จำนวน ๔๐๐ คน  และผู้ให้ข้อมูลสำคัญ แบ่งออกเป็น ๒ กลุ่ม ดังนี้ ๑ . ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (Key informants) เพื่อกำหนดตัวชี้วัด คือระดับบุคคล องค์กร และชุมชนของการรักษาศีล ๕ ในโครงการหมู่บ้านศีล ๕ ของคณะสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่  จำนวน ๓๗ รูป/คน และ ๒. ผู้เข้าร่วมการสนทนากลุ่มเฉพาะ (Focus Group Discussion) เพื่อการระดมสมอง ยืนยัน และประเมินคุณภาพตัวชี้วัดในระดับบุคคล องค์กร และชุมชนของการรักษาศีล ๕ ในโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ของคณะสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่ ประกอบไปด้วย พระเถระผู้ใหญ่ นักวิชาการ ผู้เชี่ยวชาญ ผู้นำชุมชน ผู้นำองค์กร จำนวน ๑๒ รูป/คน  ด้วยการวิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากการศึกษาเอกสาร ใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) นำเสนอข้อมูลด้วยวิธีการพรรณนา สรุปปัญหาและข้อเสนอแนะจากการสนทนากลุ่มเฉพาะ (Focus Group Discussion) มาวิเคราะห์และสังเคราะห์ ก่อนที่จะมีการประมวลผลและสร้างรูปแบบต่อไป

          ผลการวิจัยพบว่า

๑.   สภาพทั่วไปของกลไกการขับเคลื่อนโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ของ  คณะสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่ พบว่ากลไกและกระบวนการการขับเคลื่อนโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ของคณะสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่ในแต่ละด้านมีการบริหารด้านผู้ปฏิบัติงาน มีค่าเฉลี่ยสูงสุด (  = ๓.๙๑) ซึ่งอยู่ในระดับมาก รองลงมาคือ ด้านกระบวนการจัดการบริหารควบคุม มีค่าเฉลี่ย (  = ๓.๖๖) อยู่ในระดับมาก และการบริหารด้านการเงินมีค่าเฉลี่ยน้อยที่สุด (  = ๓.๓๐) อยู่ในระดับปานกลาง

๒.   กระบวนการของกลไกการขับเคลื่อนโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ของคณะสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่ พบว่า มีลักษณะการบริหารจัดการแบบแยกกันทำงาน เผยแผ่อุดมการณ์หลักการทางพระพุทธศาสนาแก่ศาสนิกนับถือด้วยการสร้างความเข้าใจ   มีการสร้างกลุ่มเครือข่าย สร้างความเข้าใจ ให้เห็นความสำคัญของหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา มีการทำงานแบบมีส่วนร่วม โดยทำบันทึกข้อตกลงต่อหน่วยงานส่วนราชการท้องถิ่น ได้มีบทบาทส่วนร่วมในการมีส่วนร่วมและสนับสนุนกิจกรรม โครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ให้บรรลุเป้าหมายต่อไป

๓. การพัฒนากลไกการขับเคลื่อนโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ของคณะสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่ พบว่าในหน่วยงานต่าง ๆ ที่ทำงานร่วมกันในระบบ หรือองค์กรเพื่อให้งานสำเร็จไปด้วยดี, ระบบ หรือองค์กรที่มีบุคคลในระดับต่าง ๆ ทำงานประสานกันดุจเครื่องจักร, ระบบใด ๆ ที่จะช่วยให้งานสำเร็จลุล่วงไป โดยที่บุคคล กลุ่มคน และชุมชน นำหลักการในพระพุทธศาสนาแสดงให้เห็นแนวคิดที่มาของศีลกับการอยู่ร่วมกันในสังคมทำให้เกิดความสงบสุขของสังคมชุมชนและเป็นการพัฒนาตนเองตามหลักไตรสิกขา คือ ศีล สมาธิ ปัญญา ซึ่งศีล ๕ เป็นหนทางแห่งการเกิดสันติภาพ

คำสำคัญ : การพัฒนา,กลไก,การขับเคลื่อน,โครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕