การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (PBL) ร่วมกับการใช้เทคนิคการเขียนทางวิทยาศาสตร์ (SWH) เพื่อพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา เรื่อง การใช้ความรู้ทางเคมีในการแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem-Based Learning: PBL) ร่วมกับเทคนิคการเขียนทางวิทยาศาสตร์ (Scientific Writing Heuristic: SWH) เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหาในเรื่องการใช้ความรู้ทางเคมีในการแก้ปัญหาสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 2) เพื่อศึกษาผลของทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 หลังจากการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (PBL) ร่วมกับเทคนิคการเขียนทางวิทยาศาสตร์ (SWH) ในเรื่องการใช้ความรู้ทางเคมีในการแก้ปัญหา โดยรูปแบบการจัดการเรียนรู้ประกอบด้วย 6 ขั้นตอน ได้แก่ (1) ขั้นกำหนดปัญหา (2) ขั้นทำความเข้าใจกับปัญหา (3) ขั้นรวบรวมและจัดการข้อมูล (4) ขั้นดำเนินการศึกษาค้นคว้าร่วมกับ SWH (5) ขั้นประเมินและตัดสินใจ และ (6) ขั้นนำเสนอและประเมินผลงาน กลุ่มตัวอย่างคือ นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จำนวน 24 คน ซึ่งได้จากการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แผนการจัดการเรียนรู้ 3 แผน ใบกิจกรรม แบบประเมินทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา แบบบันทึกพฤติกรรมการเรียนรู้ และแบบสะท้อนผล รูปแบบการวิจัยเป็นวิจัยปฏิบัติการ ประกอบด้วย 3 วงจร ได้แก่ วงจรที่ 1 ปัญหาขยะพลาสติก วงจรที่ 2 ปัญหาน้ำมันในแหล่งน้ำ และวงจรที่ 3 ปัญหาขยะอินทรีย์ เวลา 12 ชั่วโมง วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา และตรวจสอบความน่าเชื่อถือของข้อมูลด้วยการตรวจสอบแบบสามเส้า
ผลการวิจัยพบว่า (1) แนวทางการจัดการเรียนรู้ที่ใช้ PBL ร่วมกับ SWH ที่พัฒนาขึ้นมีลักษณะสำคัญคือ การเลือกสถานการณ์ที่ใกล้ตัวผู้เรียน การตั้งคำถามชี้นำเพื่อส่งเสริมการวิเคราะห์ การใช้ใบกิจกรรมที่มีโครงสร้างชัดเจน และการจัดกิจกรรม Gallery Walk เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ส่งผลให้นักเรียนสามารถวิเคราะห์ปัญหาอย่างเป็นระบบ ใช้เหตุผลที่หลากหลาย และสะท้อนผลจากการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ (2) ทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหาของนักเรียนมีพัฒนาการเพิ่มขึ้นในทุกองค์ประกอบ ได้แก่ การให้เหตุผล การคิดอย่างเป็นระบบ การใช้วิจารณญาณและการตัดสินใจ และการแก้ปัญหา โดยองค์ประกอบที่พัฒนาเพิ่มขึ้นมากที่สุดคือการแก้ปัญหา รองลงมาคือการคิดอย่างเป็นระบบ ขณะที่องค์ประกอบที่พัฒนาน้อยที่สุดคือการให้เหตุผลและการใช้วิจารณญาณ อย่างไรก็ตาม พัฒนาการของนักเรียนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องตามลำดับวงจรที่ 1 ถึง 3 อย่างชัดเจน แสดงให้เห็นถึงประสิทธิผลของแนวทางการจัดการเรียนรู้ที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ทัศนะและความคิดเห็นที่ปรากฏในบทความในวารสาร ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความนั้น และไม่ถือเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ ยินยอมว่าบทความเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร
เอกสารอ้างอิง
Brookfield, S. D. (2012). Teaching for Critical Thinking: Tools and Techniques to Help Students Question their Assumptions. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Burke, K. A., Greenbowe, T. J., & Hand, B. M. (2006). Implementing the Science Writing Heuristic in the Chemistry Laboratory. Journal of Chemical Education, 83(7), 1032-1038.
Chanpriang, T., Khunthongkeaw, R., & Srithongkham, P. (2023). The Development of Critical Thinking through Problem-Based Learning. Journal of Educational Research, 36(2), 45-58.
Ennis, R. H. (1991). Critical Thinking: A Streamlined Conception. Teaching Philosophy, 14(1), 5-24.
Facione, P. A. (2011). Critical Thinking: What It Is and Why It Counts. Millbrae, CA: Insight Assessment.
Hand, B., & Keys, C. W. (1999). Inquiry Investigation: A New Approach to Laboratory Reports. The Science Teacher, 66(4), 27-29.
Hand, B., Wallace, C. W., & Yang, E. (2004). Using a Science Writing Heuristic to Enhance Learning Outcomes from Laboratory Activities in Seventh-Grade Science: Quantitative and Qualitative Aspects. International Journal of Science Education, 26(2), 131-149.
Hmelo-Silver, C. E. (2004). Problem-Based Learning: What and How Do Students Learn? Educational Psychology Review, 16(3), 235-266.
Jonassen, D. H. (2000). Toward a Design Theory of Problem Solving. Educational Technology Research and Development, 48(4), 63-85.
Ministry of Education. (2017). Basic Education Core Curriculum B.E. 2551 (A.D. 2008): Revised Edition 2017. Bangkok, Thailand: Ministry of Education.
Nam, J., Hand, B., & Butcher, K. (2010). The Impact of Argument-Driven Inquiry with the Science Writing Heuristic on Learning and Transfer of Classroom Learning. International Journal of Science Education, 32(10), 1327-1351.
National Research Council. (2012). A Framework for K-12 Science Education: Practices, Crosscutting Concepts, and Core Ideas. Washington, DC: The National Academies Press.
Nurnberg, D. (2017). Scientific Writing Heuristic and Student Learning in Laboratory Instruction. Journal of Science Education and Technology, 26(2), 174-185.
Office of the Basic Education Commission (OBEC). (2019). The Quality of Thai Science Education: PISA 2018 Results Summary. Bangkok, Thailand: OBEC.
Office of the Basic Education Commission (OBEC). (2023). PISA 2022 Thailand National Report. Bangkok, Thailand: OBEC.
Organisation for Economic Co-operation and Development. (2018). PISA 2018 Results (Volume I): What Students Know and Can Do. Paris, France: OECD Publishing.
Partnership for 21st Century Skills. (2019). Framework for 21st Century Learning Definitions. Retrieved January 9, 2025, from http://www.battelleforkids.org/networks/p21
Ruangtham, T. (2016). The Effects of Science Writing Heuristic Approach on Grade 10 Students’ Scientific Reasoning. Journal of Science Education, 14(1), 35-47.
Suwannanoi, P. (2014). The Development of Learning Outcomes Through Problem-Based Learning. Journal of Education Studies, 42(1), 56-72.
