“สีกุก” ในสายธารประวัติศาสตร์ไทย

บทคัดย่อ

สีกุก เป็นชุมชนเก่าแก่มาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยาและยังได้รับการกล่าวถึงในเอกสารประวัติศาสตร์ของไทยในฐานะค่ายพม่า ครั้งสงครามคราวเสียกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 2310 ด้วยสภาพที่ตั้งชุมชนริมแม่น้ำน้อย หรือ แควสีกุก สามารถเชื่อมการเดินทางไปยังเมืองสุพรรณบุรี ทั้งยังสามารถเดินทางด้วยเรือผ่านคลองบางบาลไปยังเกาะเมืองพระนครศรีอยุธยาได้ ด้วยเหตุนี้ สีกุก จึงเป็นยุทธศาสตร์ที่เหมาะสมในการตั้งเป็นค่ายเพื่อรับมือกับข้าศึกทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ อย่างไรก็ตาม มีความไม่สอดคล้องของข้อมูล ดังเช่น พระราชพงศาวดารของไทยกล่าวไปในทิศทางเดียวกันว่า ค่ายสีกุกเป็นค่ายใหญ่ของพม่า ในขณะที่มหาราชวงษ์ พงศาวดารพม่า ระบุว่า ค่ายสีกุก มีลักษณะเป็นเมือง มีการก่อกำแพงอิฐล้อมรอบอย่างแน่นหนา ครั้นเมื่อมังมหานรธาแม่ทัพพม่าตีค่ายสีกุกแตกแล้วได้เคลื่อนทัพไปตั้งที่บ้านกันนี ปากคลองบางบาลซึ่งเป็นจุดบรรจบของแม่น้ำเจ้าพระยาเพื่อรั้งทัพรอข่าวจากเนเมียวสีหบดีแม่ทัพฝ่ายเหนือ หรือแม้กระทั่งการมรณกรรมของมังมหานรธา ก็มีเพียงพระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขาฉบับเดียวที่ระบุว่า มังมหานรธาป่วยถึงแก่กรรม ณ วัดสีกุก ซึ่งหลังจากปลงศพแล้ว ให้ก่อพระเจดีย์บรรจุอัฐไว้ นอกจากนี้ สีกุก ยังมีความสำคัญที่ยึดโยงกับการเสด็จประพาสต้นของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ใน พ.ศ. 2449 พระองค์ได้เสด็จประทับแรม ณ วัดสีกุก กลายเป็นความทรงจำทางประวัติศาสตร์อันแข็งแกร่งของชุมชนที่เชื่อมโยงกับประวัติศาสตร์ไทย ปัจจุบันวัดสีกุกเป็นศูนย์กลางของชุมชน มีสิ่งปลูกสร้างที่น่าสนใจ ยกตัวอย่างเช่น ศาลมังมหานรธา ศาลาอนุสรณ์ ร.5 เป็นต้น ส่วนบริเวณอันเป็นค่ายพม่านั้น กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนและกำหนดเขตที่ดินโบราณสถานค่ายสีกุกมาตั้งแต่ พ.ศ. 2542