บทบาทของพระพุทธศาสนาต่อวิถีชีวิต พิธีกรรม และความเชื่อของคนอีสาน

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มุ่งศึกษา บทบาทของพระพุทธศาสนาต่อวิถีชีวิต พิธีกรรม และความเชื่อของ      คนอีสาน พบว่า วิถีชีวิตของคนอีสานมีการประกอบพิธีกรรมตามความเชื่อของแต่ละท้องถิ่น เนื่องจากพิธีกรรมในสมัยโบราณ นิยมทำตามความเชื่อที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ โดยมีความเชื่อว่า หากกระทำถูกต้องแล้วจะนำความสุขและความเป็นสิริมงคลมาให้แก่ตนเอง ครอบครัว และวงศ์ตระกูล ปัจจุบันยังคงยึดถือ สืบทอดต่อๆ กันมา ถือเป็นการรักษาเอกลักษณ์ของความเป็นไทย และเป็นการเชื่อมโยงในเรื่องความเชื่อของคนในชาติที่มีความหลากหลายผสมผสานกัน พิธีกรรมที่คนไทยยึดถือปฏิบัติในโอกาสต่างๆ นั้น บางอย่างเป็นความเชื่อดั้งเดิมของท้องถิ่น บางอย่างเป็นความเชื่อเนื่องมาจากหลักปฏิบัติทางศาสนา ไม่ว่าจะเป็น ศาสนาพุทธ ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู หรือศาสนาอื่นๆ ที่ตนนับถือ วิถีชีวิต พิธีกรรม และความเชื่อ จึงเป็นวิถีแห่งการดำเนินชีวิตของสังคม โดยเฉพาะศาสนา ชาวอีสานสะท้อนให้เห็นถึงอิทธิพลของพระพุทธศาสนาที่มีต่อสังคมไทยว่า ชาวอีสานให้ความสำคัญในการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาด้วยศิลปกรรมที่งดงามเพื่อใช้ในพิธีกรรมทางศาสนา ตั้งแต่โบราณกาล ได้แก่ 1. จารีตประเพณี หมายถึง สิ่งซึ่งสังคมใดสังคมหนึ่งยึดถือและปฏิบัติสืบกันมาอย่างต่อเนื่องและมั่นคง 2. ขนบประเพณี หมายถึง ระเบียบแบบแผนที่สังคมได้กำหนดไว้แล้วปฏิบัติสืบต่อกันมา ทั้งโดยทางตรงและทางอ้อม 3. ธรรมเนียมประเพณี หมายถึง ประเพณีเกี่ยวกับเรื่องธรรมดาสามัญที่ทุกคน  ควรทำ ไม่มีระเบียบแบบแผนเหมือนขนบประเพณีหรือความผิดถูกเหมือนจารีตประเพณี เป็นต้น