ความสัมพันธ์ของสหวิทยาการกับการศึกษาทั่วไป: ข้อวิเคราะห์เชิงปรัชญา

บทคัดย่อ

สหวิทยาการและการศึกษาทั่วไปเป็นสองคำใหญ่โต ซึ่งทั่วไปเชื่อกันว่าการศึกษาทั่วไปจะต้องจัดการศึกษาแบบสหวิทยาการ หรือกล่าวอีกแบบคือการศึกษาทั่วไปประกอบด้วยสหวิทยาการ บทความนี้มีเป้าหมายเพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของสหวิทยาการและการศึกษาทั่วไปผ่านมุมมองทางปรัชญา โดยนิยามสหวิทยาการตามทัศนะของวิลเลียม เอ็ช นิวเวลล์และการศึกษาทั่วไปตามทัศนะของพระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต) ผลการวิเคราะห์ที่ได้ 1) สหวิทยาการเป็นแนวทางการศึกษาเชิงบูรณาการที่ใช้มุมมองจากสาขาวิชาต่างๆ มาศึกษาปัญหาของระบบซับซ้อน 2) การศึกษาทั่วไปเป็นการศึกษาที่มีเป้าหมายเพื่อสร้างคุณลักษณะของบัณฑิต สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ส่วนคือการศึกษาเพื่อยุคสมัยซึ่งเป็นการสร้างคุณลักษณะของบัณฑิตที่เหมาะสมกับยุคสมัยและการศึกษาที่เหนือยุคสมัยซึ่งเป็นการสร้างคุณลักษณะของบัณฑิตที่ไม่เกี่ยวกับยุคสมัยอันได้แก่ความเป็นมนุษย์และการเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ 3) สหวิทยาการไม่ได้เป็นองค์ประกอบของการศึกษาทั่วไป หากแต่ความสัมพันธ์ของสองมโนทัศน์นี้เป็นไปในแบบซ้อนทับกันบางส่วน กล่าวคือการศึกษาทั่วไปบางส่วนซ้อนทับกับสหวิทยาการและอีกส่วนไม่ได้ซ้อนทับกับสหวิทยาการ ส่วนที่ซ้อนทับกันคือการสร้างคุณลักษณะของบัณฑิตที่เหมาะสมกับยุคสมัย และส่วนที่ไม่ซ้อนทับกันคือการศึกษาเหนือยุคสมัยของการศึกษาทั่วไปเพราะสหวิทยาการเป็นมโนทัศน์ที่มุ่งแก้ไขปัญหาของระบบซับซ้อนซึ่งเกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงของยุคสมัย แต่การเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์เป็นคุณสมบัติของบัณฑิตที่ไม่ขึ้นกับยุคสมัย แม้กาลเวลาจะเปลี่ยนแปลงไปแต่บัณฑิตก็ยังควรเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์เช่นเดิม ผลการวิเคราะห์ของบทความนี้สามารถให้ข้อเสนอแนะต่อหน่วยงานที่เกี่ยวกับการศึกษาทั่วไปได้ว่าการจัดการศึกษาแบบการศึกษาทั่วไปไม่จำเป็นต้องจัดแบบสหวิทยาการเสมอไป หากแต่ควรจัดให้สมดุลกันระหว่างการศึกษาเพื่อยุคสมัยกับการศึกษาที่เหนือยุคสมัย และไม่ควรลดทอนคุณค่าของการสร้างและบ่มเพาะความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ของการศึกษาเหนือยุคสมัยเพียงเพราะไม่ตอบสนองยุคโลกาภิวัฒน์หรือใช้สหวิทยาการศึกษาไม่ได้