การจัดการปัญหาขยะโดยคนในชุมชนตามแนวพุทธจิตวิทยา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงคเพื่อ 1) ศึกษาปัจจัยเชิงพุทธจิตวิทยาที่เกี่ยวข้องกับการจัดการปัญหาขยะโดยคนในชุมชน ต.สระกระโจม อ.ดอนเจดีย์ จ.สุพรรณบุรี และ 2) เสนอแนวทางจัดการปัญหาขยะโดยคนในชุมชนตามแนวพุทธจิตวิทยา การวิจัยเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงคุณภาพจากภาคสนาม ผู้ให้ข้อมูลสำคัญคือผู้นำชุมชนและชาวบ้าน ต.สระกระโจม อ.ดอนเจดีย์ จ.สุพรรณบุรี จำนวน 22 คน วิเคราะห์และนําเสนอข้อมูลเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า 1) ปัจจัยเชิงพุทธจิตวิทยาที่เกี่ยวข้องกับการจัดการปัญหาขยะโดยคนในชุมชน ต.สระกระโจม อ.ดอนเจดีย์ จ.สุพรรณบุรี ประกอบด้วย หลักการบริโภคอย่างมีสติ หลักการดำเนินชีวิตโดยมีสัมมาสติ และการปฏิบัติตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งสามารถนำมาใช้เป็นกรอบในการจัดการขยะได้อย่างมีประสิทธิผล ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเน้นให้ผู้ผลิตหรือผู้บริโภคพยายามผลิตหรือบริโภคอย่างมีสติ โดยคำนึงถึงข้อจำกัดของรายได้หรือทรัพยากรเท่าที่มีอยู่เป็นอันดับแรก ในขณะที่สัมมาสติจะช่วยให้คนสามารถดำเนินการเช่นนั้นต่อไปได้ หลักการดังกล่าวจะส่งเสริมให้คนลดความต้องการสิ่งที่ไม่จำเป็น ลดการสร้างขยะ และเพิ่มความสามารถในการควบคุมการผลิตได้ 2) แนวทางจัดการปัญหาขยะโดยคนในชุมชนตามแนวพุทธจิตวิทยา ประกอบด้วย (1) การบริโภคอย่างมีสติ (2) การดำเนินชีวิตโดยมีสัมมาสติ และ (3) การปฏิบัติตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งทั้ง 3 องค์ประกอบเป็นปัจจัยเชิงพุทธจิตวิทยาที่นำไปสู่การจัดการขยะตามแนวเศรษฐกิจหมุนเวียนและการปรับรูปแบบการจัดการขยะโดยคนในชุมชน กรอบแนวทางนี้ จะช่วยให้ชุมชนจัดการปัญหาขยะได้อย่างมีประสิทธิภาพ เริ่มตั้งแต่การสร้างการรับรู้และการสร้างความรู้ความเข้าใจ ส่งผลให้คนในชุมชนเกิดความตระหนักถึงปัญหาขยะ ผลกระทบ และสร้างความร่วมมือเพื่อแก้ไขปัญหาที่ส่งผลต่อตนเองและชุมชน ที่สำคัญคือ กรอบแนวทางนี้ มีแรงส่งเสริมจากความรู้และคุณธรรม จึงสามารถนำไปสู่การจัดการขยะได้อย่างเป็นรูปธรรมและยั่งยืน