พุทธธรรมาภิบาลกับปรัชญาหลังนวยุคสายกลาง

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ วิจักษ์ คือประเมินค่าแต่ละประเด็นที่แจกแจงออกมาและวิธาน คือการประยุกต์ใช้ เป็นการลงมือทำการอย่างมีวิธีโดยเลือกเอาเฉพาะที่เห็นว่าจะเป็นคุณมาใช้ตามเป้าหมาย โดยการวิเคราะห์จากพุทธธรรมาภิบาลตามหลักปรัชญาหลังนวยุคสายกลางเพื่อการอธิบายที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้น ใช้วิธีวิจัยทางปรัชญา ได้แก่ วิภาษวิธีของโสกราตีส ผลการวิจัยพบว่า แนวคิดด้านพุทธธรรมาภิบาลว่าเป็นการปกครองที่ดีตามกระบวนทรรศน์นวยุค โดยมีเหตุผลว่า 1) ธรรมาภิบาลเป็นหลักการเชิงกฎ 2) ธรรมาภิบาลเป็นหลักการเชิงคุณธรรม และ 3) ธรรมา ภิบาลเป็นหลักกระทำดีตามข้อธรรมในพระพุทธศาสนาด้านปกครอง ซึ่งกระแสคิดดังกล่าวเน้นในความเป็นกฎ เป็นเกณฑ์ เป็นข้อคุณธรรม แม้จะแสดงเหตุผลได้อย่างสมเหตุสมผล แต่การเป็นกฎทำให้ลงมือกระทำแบบแยกส่วน การอบรมคุณธรรมแบบนวยุคเน้นเรื่องของผลประโยชน์และพุทธธรรมาภิบาลไม่ใช่เพียงคุณธรรมของผู้ปกครอง ผู้วิจัยตีความใหม่ได้ว่า “พุทธธรรมาภิบาลตามหลักกระบวนทรรศน์ปรัชญาหลังนวยุคสายกลางเป็นภาวะแห่งการอภิบาลโลกเพื่อให้โลกดำเนินไปเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต ด้วยผู้ปกครองที่มีคุณธรรม ผ่านหลักการปกครองเชิงคุณธรรม เพื่ออภิบาลหมู่ชนที่มีคุณธรรมเป็นพื้นฐาน” เพื่อขยายมุมมองให้กว้างขวางรวมผู้ปกครอง หลักการและระบบปกครอง และประชาชน ไว้ด้วยกัน เมื่อมีความเข้าใจในพุทธธรรมาภิบาลอย่างชัดเจน ย่อมนำไปสู่ศักยภาพในการถ่ายทอดและการเสริมสร้างจิตสำนึกพุทธธรรมาภิบาล แต่ก็ต้องเปิดใจรับนำมาวิเคราะห์และวิจักษ์เสียใหม่ด้วยใจที่เป็นกลาง เมื่อประเมินค่าแล้วพบว่าจึงเป็นทั้งหลักการเชิงกฎและเชิงคุณธรรมในการปกครอง จึงย่อมต้องเพ่งไปยังข้อธรรมที่เกี่ยวข้องกับการปกครอง การดำรงหมู่คณะ และการยังงานให้สำเร็จด้วยดี สามารถนำไปใช้เป็นหลักการและแนวทางในการดำเนินการส่งเสริมการปกครองที่ดีตามหลักพุทธธรรมาภิบาลเพื่อความมั่นคง มั่งคั่งและยั่งยืนต่อไป