สารตรา: หนังสือแห่งอำนาจของราชอาณาจักรสยาม

Main Article Content

สาวิณี ขอนแก่น
ศิริสาร เหมือนโพธิ์ทอง

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษารูปแบบการบันทึกและรูปแบบการนำเสนอเนื้อหาของสารตรา 2) ศึกษาขั้นตอนการส่งสารตราไปยังหัวเมืองประเทศราช 3) ศึกษาการควบคุมหัวเมืองของราชสำนักสยามผ่านสารตรา ผลการศึกษาพบว่ารูปแบบการบันทึกข้อความมี 3 ลักษณะได้แก่ ลายมือหวัด ลายมือหวัดแกมบรรจง และลายมือบรรจง รูปแบบการนำเสนอเนื้อหามี 3 ส่วน ได้แก่ ส่วนนำ ส่วนเนื้อหา และส่วนลงท้าย ขั้นตอนการส่งสารตราจะมีเสนาบดีนำเรื่องขึ้นทูลเกล้าฯ เพื่อให้พระมหากษัตริย์ทรงมีพระราชวินิจฉัยและส่งสารตราไปยังหัวเมืองประเทศราชซึ่งมีเนื้อหาสะท้อนให้เห็นถึงอำนาจในการควบคุมหัวเมืองประเทศราชด้านการเมืองการปกครอง เศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรมเพื่อตอบสนองต่อผลประโยชน์และแนวนโยบายของราชสำนักสยาม

Article Details

บท
บทความวิชาการ

References

Damrong, R. (2002). The sa phi ban. Bangkok: Matichon.

National Library. (2009). Handbook on Survey and Collecting Information Resources of Paper and Palm Leaf Manuscripts. Bangkok: National Library of Thailand.

Silpakorn, D. (1972). Lath Thi Tham Niam Tang Tang. Bangkok: Rungruangrat.

Silpakorn, D. (1978). Ruang Kod Mai Tra Sam Duang, Bangkok: n.p.

Kesboonchoo, K. (2019). The Rise and Decline of Thai Absolutism. Bangkok: Sameskybook.

Veeraprachak, V. (1994). Nang Sue Pra Thab Tra. Kham Yok Yon Khong Adit. Bangkok: n.p.

Winichakul, T. (2013). Siam Mapped: A History of Geo-body of a Nation. Translated by Puangthong Pawakapan, Ida Aroonwong, Ponglert Pongwanan. Bangkok: Aan and Kobfai Publishing.

Unpublished Manuscripts in Thai

Krommahadthai, (1824). Samudthai: Rang santra chaophaya chakkri. no.1/ kor kai. National Library Thailand: n.p.

Krommahadthai, (1824). Samudthai: Santra chaophaya chakkri ma thung pha uttraditphinan lae kromkanmuang uttraradit. no.297. National Library Thailand: n.p.

Krommahadthai, (1831). Samudthai: Rang santra chaophaya chakkri thung chaophaya bodin. no 9. National Library Thailand: n.p.

Krommahadthai, (1838). Samudthai: Santra chaophaya chakkri thung muang chiangmai ruang ham khai chang kho krabu hai pho kha aungkris. no.19. National Library Thailand: n.p.

Krommahadthai, (1841). Samudthai: Bai bok muang chiangmai wa duay khao tang muang pama. no.84. National Library Thailand: n.p.

Krommahadthai, (1842). Samudthai: Baibok phaya phrae ruang song mai khon sak lae pha khao suay hai saen samoejai lae butra khum long ma song. no.84. National Library Thailand: n.p.

Krommahadthai, (1842). Samudthai: Santra thung chaomung chiangmai ruang tob rub khruangyod khong nay nanmhathep. no.13. National Library Thailand: n.p.

Krommahadthai, (1844). Samudthai: Ruang rang santra ruang thawai chang pralad nga aob khang kam. no.21. National Library Thailand: n.p.

Krommahadthai, (1847). Samudthai: Santra thung muang chiangmai nakorn lampoon nakorn lampang ruang thanh phaya upraras. no.17. National Library Thailand: n.p.

Krommahadthai, (1859). Samudthai: Ruang rang tra noi chaophaya nikornbodin ruang chao muang nan kho ngod song mai. no.196. National Library Thailand: n.p.