วาทกรรมทางสังคมในวรรณกรรมลาวร่วมสมัยเรื่อง สายน้ำที่ไหลกลับ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวาทกรรมทางสังคมในวรรณกรรมลาวร่วมสมัย เป็นการวิเคราะห์วาทกรรมและนัยยะทางสังคม โดยศึกษาวรรณกรรมเรื่อง “สายน้ำที่ไหลกลับ” ฉบับภาษาลาวของพอนสะหวัน พันทะวีจิด ตีพิมพ์ใน ค.ศ. 2015 ผ่านแนวคิดการวิเคราะห์วาทกรรมของฟูโกต์ ผลการศึกษาพบวาทกรรมทางสังคมจำนวนสามวาทกรรม ได้แก่ วาทกรรมบริโภคนิยม วาทกรรมอนุรักษ์นิยม และวาทกรรมชาตินิยม ทั้งนี้วาทกรรมบริโภคนิยมที่พบ สามารถแบ่งออกเป็นสองประเด็นคือ วาทกรรมบริโภคนิยมกับการจำแนกชนชั้น และวาทกรรมบริโภคนิยมกับแบบแผนการดำเนินชีวิต อำนาจของวาทกรรมดังกล่าวส่งผลให้ตัวละครตกเป็นทาสของวัตถุนิยม ขณะที่วาทกกรรมอนุรักษ์นิยมถูกนำเสนอในรูปแบบของขั้วตรงกันข้ามระหว่างตัวละครที่มีพฤติกรรมของการอนุรักษ์วัฒนธรรมลาวและตัวละครที่ต่อต้านวัฒนธรรมลาวซึ่งแบ่งออกเป็นสองประเด็นคือ วาทกรรมอนุรักษ์นิยมผ่านเครื่องแต่งกายและวาทกรรมอนุรักษ์นิยมผ่านที่อยู่อาศัย และวาทกรรมชาตินิยมที่พบคือ วาทกรรมชาตินิยมผ่านลักษณะความเป็นชาติลาวและวาทกรรมชาตินิยมผ่านการเป็นพนักงานของรัฐ วาทกรรมชาตินิยมนี้เป็นชุดความคิดที่แสดงให้เห็นถึงความภาคภูมิใจในความเป็นชาติลาว จากวาทกกรรมข้างต้นเห็นได้ว่าผู้เขียนใช้วรรณกรรมเป็นสื่อกลางเพื่อถ่ายทอดนโยบายจากรัฐสู่ประชาชนเพื่อประกอบสร้างสังคมลาวใหม่ในด้านวัฒนธรรม ความเท่าเทียมกันในสังคม และส่งเสริมให้คนลาวทำงานรับใช้ชาติ