การขึ้นเขาคีรีวงคต: วิถีพุทธกับวิถีชาวบ้านในการอนุรักษ์ป่าชุมชน ของชาวพุทธ ตำบลทุ่งมน อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1)ศึกษาประวัติของการขึ้นเขาคีรีวงคต 2) ศึกษาวิถีชีวิตของชาวพุทธในเขตตำบลทุ่งมน อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์ และ 3)วิเคราะห์การอนุรักษ์ป่าชุมชนผ่านประเพณีการขึ้นเขาคีรีวงคต ในเขตตำบลทุ่งมน อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์ โดยการศึกษาในเชิงเอกสารและลงพื้นที่สัมภาษณ์ แล้วนำเสนอด้วยวิธีการพรรณนาเชิงวิเคราะห์ ผลการศึกษา พบว่า 1) ประวัติของการขึ้นเขาคีรีวงคต เริ่มขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2500  โดยหลวงปู่ริม รตนมุณี ทำป่าชุมชนคีรีวงคตขึ้น โดยการจำลองแบบอย่างเขาวงกต ซึ่งเป็นเรื่องราวในมหาเวสสันดรชาดก ทำเส้นทางที่ซับซ้อนวกวน เพื่อเดินจงกรม และปฏิบัติธรรม 2) วิถีชีวิตของชาวพุทธในเขตตำบลทุ่งมน นับถือศาสนาพุทธทุกคน แต่ยังมีความเชื่อถือดั้งเดิมโดยเฉพาะในเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ การเซ่นไหว้ศาลปู่ตา เพื่อขอความเป็นสิริมงคล การลงแขกเกี่ยวข้าวและพิธีจองได (ผูกข้อมือ) มีการละเล่น คือ กันตรึม เรือมอันเร เจรียง   รำตรุษ และลิเกพื้นบ้าน  3) วิเคราะห์การอนุรักษ์ป่าชุมชนผ่านประเพณีการขึ้นเขาคีรีวงคต ใน 3 ด้าน คือ (1) ด้านจิตสำนึกของชุมชน  (2) ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และ (3) ด้านการฟื้นฟูสืบสานประเพณีขึ้นเขาคีรีวงคต  ด้วยคุณูปการและสำนึกในบุญคุณของหลวงปู่ริม รตนมุณี ปัจจุบันองค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งมน ได้เป็นหน่วยงานประสานความร่วมมือทุกองค์กร เพื่อบูรณาการประเพณีนี้ให้เป็นแหล่งเรียนรู้เชิงบูรณาการแบบมีส่วนร่วม และสืบสานประเพณีอันดีงามนี้ต่อไป