ภาวนาเสวนา: การบูรณาการเพื่อจัดการความขัดแย้งด้านความสัมพันธ์

บทคัดย่อ

บทความนี้นำเสนอการจัดการความขัดแย้งด้านความสัมพันธ์ในเชิงสร้างสรรค์ด้วยสันติวิธี   “สานเสวนา” เป็นวิธีหนึ่งที่ใช้จัดการความขัดแย้งด้านความสัมพันธ์ตามทฤษฎีตะวันตก ด้วยวิธีการเปิดใจรับฟังอย่างลึกซึ้ง ยอมรับและทำความเข้าใจในความแตกต่างเพื่อหาทางออกร่วมกัน ในทางพระพุทธศาสนาถือว่าพฤติกรรมที่แสดงออกมาภายนอกนั้นมีจิตใจเป็นจุดเริ่มต้น  สันติภาพภายนอกจะเกิดขึ้นได้ต้องเริ่มจากสันติภาพภายในตัวบุคคลก่อน  ด้วยการพัฒนาตนเองตามหลักไตรสิกขาเพื่อการเปลี่ยนแปลงกระบวนการแห่งเจตจำนง  ให้เป็นไปในทางที่ดีงามและเป็นประโยชน์ต่อตนเองและผู้อื่น  "ภาวนาเสวนา"เป็นรูปแบบการอบรมจิตภาวนาตามหลักพระพุทธศาสนาแบบมีปฏิสัมพันธ์  ที่นำรูปแบบการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนามาใช้ร่วมกับหลักธรรมในการสร้างความสัมพันธ์และการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ อันได้แก่ พรหมวิหารธรรม, สาราณียธรรม และสังคหวัตถุ มาบูรณาการร่วมกับการสานเสวนาเพื่อวัตถุประสงค์ในการสร้างสันติภาพให้เกิดขึ้น ซึ่งผลจากการวิจัยพบว่าการบูรณาการภาวนาเสวนาเพื่อจัดการความขัดแย้งด้านความสัมพันธ์ เป็นสิ่งที่เหมาะสมและสอดคล้องกับบริบททางวัฒนธรรมและศาสนาในสังคมไทย   และสามารถเป็นอีกหนึ่งทางเลือกของสันติวิธีเชิงพุทธในการจัดการความขัดแย้งด้านความสัมพันธ์เพื่อสร้างสังคมแห่งสันติสุข   และในขณะเดียวกันเป็นการพัฒนาคนในสังคมให้เจริญงอกงามตามวิถีของพระพุทธศาสนาไปด้วยอย่างสอดคล้องกัน