แม่โพสพ : ตำนาน ความเชื่อ และพิธีกรรม บนวิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงของชาวนาเมืองเพชรบุรี

บทคัดย่อ

แม่โพสพเป็นเทวดาผู้หญิงที่ดูแลต้นข้าว มีตำนานเล่าขานความเป็นมา มีความเชื่อที่ชาวบ้านรับรู้ และนำสู่การมีพิธีกรรมต่อแม่โพสพ ตำนานจากการเป็นเทวดาแล้วลงมาช่วยเหลือมนุษย์ มีบางช่วงหนีไปในป่าเพราะมนุษย์ไม่รู้บุญคุณ ความเชื่อในการทำนาให้ได้ผลดีเกี่ยวข้องกับขวัญของแม่โพสพที่เกี่ยวโยงกับฤกษ์ยามในการทำนา และพิธีกรรมที่ชาวนาต้องปฏิบัติต่อแม่โพสพเพื่อความอุดมสมบูรณ์  การเปลี่ยนแปลงของวิถีชีวิตของชาวนาเมืองเพชรบุรีส่งผลการรับรู้เรื่องราวของตำนาน ความเชื่อ และพิธีกรรมที่ปฏิบัติในปัจจุบัน  ซึ่งเป็นพิธีกรรมส่วนบุคคลไม่ใช่พิธีกรรมของชุมชนเช่นอดีต และปรับเปลี่ยนเป็นพิธีกรรมเพื่อตอบสนองการค้าขายของปัจเจกบุคคลในสังคมปัจจุบัน