ปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะหมดไฟในการเรียนของนิสิตวิชาชีพครูพลศึกษา

ผู้แต่ง

  • มิ่งขวัญ ภิญโญยาง หลักสูตรการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาจิตวิทยาการศึกษาและการแนะแนว มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
  • ภารดี กำภู ณ อยุธยา หลักสูตรการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาจิตวิทยาการศึกษาและการแนะแนว มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
  • ธรรมโชติ เอี่ยมทัศนะ หลักสูตรการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาจิตวิทยาการศึกษาและการแนะแนว มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

คำสำคัญ:

ภาวะหมดไฟในการเรียน, ความยืดหยุ่นทางจิตใจ, ความฉลาดทางอารมณ์, ความผูกพันในการเรียน, กิจกรรมทางกาย, นิสิตวิชาชีพครู, นิสิตวิชาชีพครูพลศึกษา

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปริมาณฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะหมดไฟในการเรียนของนิสิตวิชาชีพครูพลศึกษา โดยแบ่งปัจจัยที่ศึกษาออกเป็น 4 ปัจจัย ได้แก่ ความยืดหยุ่นทางจิตใจ ความฉลาดทางอารมณ์ ความยึดมั่นผูกพันในการเรียนและกิจกรรมทางกาย กลุ่มตัวอย่างคือ นิสิตระดับปริญญาตรี สาขาวิชาพลศึกษา ชั้นปีที่ 1-4 ปีการศึกษา 2566 จากมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและมหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ รวมทั้งสิ้น 871 คน โดยใช้วิธีการสุ่มแบบแบ่งชั้นและสุ่มอย่างง่ายตามเกณฑ์ของ Yamane ได้ขนาดกลุ่มตัวอย่าง 250 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถามเกี่ยวกับปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะหมดไฟในการเรียน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ Pearson’s Correlation และ Multiple Regression Analysis

ผลการวิจัยพบว่า 1. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ทางลบอย่างมีนัยสำคัญกับภาวะหมดไฟในการเรียน ได้แก่ ความฉลาดทางอารมณ์ ความยึดมั่นผูกพันในการเรียน และกิจกรรมทางกาย ที่ระดับนัยสำคัญ .05 2. ปัจจัยที่สามารถพยากรณ์ภาวะหมดไฟในการเรียนได้อย่างมีนัยสำคัญ 3 ปัจจัย ได้แก่ ความฉลาดทางอารมณ์ ความยืดหยุ่นทางจิตใจ และความยึดมั่นผูกพันในการเรียน โดยเรียงลำดับจากผลกระทบมากไปน้อย 3. ปัจจัยที่ไม่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับภาวะหมดไฟในการเรียนของนิสิตวิชาชีพครูพลศึกษา ได้แก่ กิจกรรมทางกาย สมการพยากรณ์ปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะหมดไฟในการเรียนของนิสิตวิชาชีพครูพลศึกษา ในรูปคะแนนดิบ ได้แก่ Y = 4.15 (Constant) + 0.27X1 *- 0.70X2 * - 0.22X3 * +0.00X4 สมการพยากรณ์ปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะหมดไฟในการเรียนของนิสิตวิชาชีพครูพลศึกษา ในรูปคะแนนมาตรฐาน ได้แก่ Z= 0.18X1 *- 0.55X2 * -

เอกสารอ้างอิง

ทัศนา พุทธประสาท. (2565). ภาวะหมดไฟในการเรียน : สาเหตุ ผลกระทบและแนวทางแก้ไข. วารสารวิจัยทางการศึกษา, 20(1), 88-102.

บุษยารัตน์ จันทร์ประเสริฐ. (2563). ภาวะหมดไฟในการเรียนของนักศึกษาในระดับอุดมศึกษา: ปัจจัยและแนวทางการป้องกัน. วารสารจิตวิทยาการศึกษา, 12(1), 45-60.

มหาวิทยาลัยมหิดล. (2565). ผลกระทบของภาวะหมดไฟต่อผลการเรียนของนักศึกษาในประเทศไทย. นครปฐม : ศูนย์วิจัยการศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล.

ภูมิศรัณย์ ทองเลี่ยมนาค. (2564). ผลกระทบของการแพร่ระบาดของ COVID-19 ต่อระบบการศึกษาในประเทศไทย. วารสารการศึกษาทางไกลและเทคโนโลยีทางการศึกษา, 18(2), 25-40.

วชิรญาณ์ มณีวรรณ. (2564). ปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะหมดไฟในการเรียนของนิสิตวิชาชีพครูพลศึกษา. วารสารพลศึกษาและสุขศึกษา, 14(2), 33-49.

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ และจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (2565). รายงานผลการศึกษาเกี่ยวกับความเครียด ภาวะซึมเศร้าและภาวะหมดไฟในการเรียนของนักศึกษาไทย. กรุงเทพฯ : สสส.

Amelia. (2022). The role of physical activity in reducing academic burnout: A systematic review. Journal of Educational Psychology, 45(3), 112-125.

Balogun, J. A., Helgemoe, S., Pellegrini, E., & Hoeberlein, T. (1996). Academic burnout: Relationship with perceived stress and coping strategies among university students. Psychological Reports, 79(2), 371-380.

Cheung, F. M., & Li, C. (2019). Physical activity and stress reduction among university students: A meta-analysis. International Journal of Behavioral Science, 38(4), 567-582.

Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. Bantam Books.

Janatolmakan, M., Ghodrati, F., & Rahimzadeh, S. (2021). Psychological resilience and academic burnout in university students: A longitudinal study. Educational Psychology Review, 39(1), 89-102.

Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition, and Personality, 9(3), 185-211.

Schaufeli, W. B., Martínez, I. M., Pinto, A. M., Salanova, M., & Bakker, A. B. (2002). Burnout and engagement in university students: A cross-national study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 33(4), 464-481.

Silver, M. (2562). อ้างถึงใน สุชานันท์ เกิดผล. (2562). ภาวะหมดไฟและความวิตกกังวลในนักศึกษามหาวิทยาลัยไทย. วารสารจิตวิทยาไทย, 27(1), 55-70.

Supervia, M., Medina, A., & Blanco, J. (2019). Emotional intelligence as a protective factor against burnout in university students. European Journal of Psychology of Education, 34(2), 273-289.

Yaghoobi, M. (2019). Resilience and burnout in higher education: Exploring the relationship in college students. Journal of Educational and Psychological Research, 32(3), 210-225.

Yamane, T. (1967). Statistics: An introductory analysis. Harper & Row.

Zhang, Y., Gan, Y., & Cham, H. (2550). Burnout in university students: A study on emotional exhaustion and coping mechanisms. Journal of Higher Education Research, 28(3), 301-319.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-14

รูปแบบการอ้างอิง

ภิญโญยาง ม., กำภู ณ อยุธยา ภ., & เอี่ยมทัศนะ ธ. (2025). ปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะหมดไฟในการเรียนของนิสิตวิชาชีพครูพลศึกษา. วารสารจิตวิทยาพุทธศาสตร์ประยุกต์เพื่อสังคม, 11(1), 15–28. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/human/article/view/287361