พุทธจิตวิทยากับการเสริมสร้างความยุติธรรมในสังคมไทยร่วมสมัย
คำสำคัญ:
พุทธจิตวิทยา, ความยุติธรรม, สังคมไทยร่วมสมัยบทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งนำเสนอการประยุกต์ใช้แนวคิดพุทธจิตวิทยาในการเสริมสร้างความยุติธรรมในสังคมไทยร่วมสมัย โดยศึกษาแนวคิดพื้นฐานของพุทธจิตวิทยาซึ่งประกอบด้วยสามองค์ประกอบหลัก ได้แก่ ความเข้าใจธรรมชาติของจิตที่สามารถพัฒนาได้ผ่านกระบวนการจิตตภาวนา หลักไตรลักษณ์ที่อธิบายลักษณะของสรรพสิ่ง และการผสมผสานเทคนิคการบำบัดสมัยใหม่กับหลักธรรมทางพุทธศาสนา การประยุกต์ใช้พุทธจิตวิทยาในการเสริมสร้างความยุติธรรมดำเนินการผ่านสามมิติ คือ การพัฒนาจิตสำนึกเชิงจริยธรรม การเสริมสร้างความเมตตากรุณา และการแก้ไขความขัดแย้ง ในสังคมไทยร่วมสมัยได้มีการนำไปปฏิบัติทั้งในระดับนโยบาย ระดับชุมชน และระดับบุคคล อย่างไรก็ตาม ยังพบความท้าทายสำคัญในการผสมผสานแนวคิดดั้งเดิมกับสังคมสมัยใหม่ ข้อจำกัดด้านความเข้าใจในสังคมพหุวัฒนธรรมและการขาดบุคลากรผู้เชี่ยวชาญ จึงมีข้อเสนอแนะให้พัฒนาหลักสูตรและการฝึกอบรม ส่งเสริมการวิจัย สร้างความร่วมมือระหว่างหน่วยงาน และพัฒนาเทคโนโลยีในการเผยแพร่องค์ความรู้ เพื่อนำไปสู่การสร้างสังคมที่มีความยุติธรรมและสันติสุขอย่างยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
กรมการพัฒนาชุมชน. (2564). การสร้างชุมชนเข้มแข็งด้วยหลักสังคหวัตถุ 4. กรุงเทพฯ : กระทรวงมหาดไทย.
กาญจนา แก้วเทพ. (2563). วัฒนธรรมศึกษาในสังคมไทยร่วมสมัย. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชัยวัฒน์ สถาอานันท์. (2563). ความรุนแรงและการจัดการความขัดแย้งในสังคมไทย. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2560). ความยุติธรรมทางสังคมในบริบทของสังคมไทย. กรุงเทพฯ : มติชน.
________. (2562). วิวัฒนาการของสังคมไทยร่วมสมัย. กรุงเทพมหานคร: มติชน.
ปรีชา เปี่ยมพงศ์สานต์. (2555). ความยุติธรรมระหว่างรุ่นและการพัฒนาที่ยั่งยืน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล. (2560). มานุษยวิทยาว่าด้วยวัฒนธรรมไทยร่วมสมัย. กรุงเทพฯ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
ผาสุก พงษ์ไพจิตร. (2564). ระบบอุปถัมภ์และความไม่เป็นธรรมในสังคมไทย. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระธรรมปิฎก. (2546). พุทธธรรมกับจริยศาสตร์. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณาภรณ์ [ป.อ. ปยุตฺโต]. (2563). จิตวิทยาเชิงพุทธ. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์พุทธธรรม.
“________”. (2564). การพัฒนาที่ยั่งยืนในบริบทของพระพุทธศาสนา. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์พุทธธรรม.
พระพรหมบัณฑิต. (2564). พุทธจิตวิทยาบูรณาการ: การประยุกต์ใช้ในสังคมร่วมสมัย. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาหรรษา ธมฺมหาโส. (2554). พุทธจิตวิทยาเพื่อสันติภาพ. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระราชวรมุนี [ประยูร ธมฺมจิตฺโต]. (2564). การพัฒนาจิตตามแนวพระพุทธศาสนา. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
วิทยา ศรีดามา. (2564). ไตรลักษณ์กับจิตวิทยาการบำบัด. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สถาบันกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์. (2564). คู่มือการปฏิบัติงานยุติธรรมชุมชนตามแนวพุทธ. กรุงเทพฯ : สำนักงานกิจการยุติธรรม กระทรวงยุติธรรม.
สถาบันพระปกเกล้า. (2564). รายงานวิจัยการเข้าถึงความยุติธรรมของกลุ่มผู้มีรายได้น้อยในประเทศไทย. นนทบุรี : สถาบันพระปกเกล้า.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ [ป.อ. ปยุตฺโต]. (2565). พุทธธรรมกับการพัฒนาสังคม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์พระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ. (2565). ยุทธศาสตร์การวิจัยด้านพุทธจิตวิทยากับความยุติธรรมในสังคมไทย. กรุงเทพฯ : สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ.
ศูนย์วิจัยและพัฒนากระบวนการยุติธรรมไทย. (2565). วิธีการประยุกต์ใช้พุทธจิตวิทยาในการเสริมสร้างความยุติธรรม. กรุงเทพฯ : สำนักงานกิจการยุติธรรม.
Davidson, R. J., & Dahl, C. J. (2022). Buddhist Psychology and Modern Neuroscience. New York: Oxford University Press.
De Silva, P. (2005). An Introduction to Buddhist Psychology. London: Palgrave Macmillan.
Germer, C. K., & Siegel, R. D. (2022). Wisdom and Compassion in Psychotherapy: Deepening Mindfulness in Clinical Practice. New York: Guilford Press.
Kabat-Zinn, J., & Williams, M. (2021). Mindfulness-Based Interventions: Foundations and Applications. New York: Guilford Press.
Restorative Justice Foundation. (2023). Buddhist Principles in Restorative Justice Practice. London: RJF Publishing.
Trauma Healing Institute. (2023). Trauma Healing through Buddhist Psychology. Philadelphia: THI Press.
Wallace, B. A., & Shapiro, S. L. (2020). Mental Balance and Well-Being: Building Bridges Between Buddhism and Western Psychology. American Psychologist, 75(6), 230-242.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
หมวดหมู่
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารจิตวิทยาพุทธศาสตร์ประยุกต์เพื่อสังคม

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.