30 วินาที คับขันของชีวิตกับเพื่อนรู้ใจที่ชื่อว่า “สติ”
คำสำคัญ:
นาทีคับขัน, ชีวิต, สติ, การเอาชีวิตรอด, อุบัติเหตุทางเครื่องบินบทคัดย่อ
บทความนี้นำเสนอบทบาทของ "สติ" ในการรับมือสถานการณ์วิกฤต 30 วินาทีที่กำหนดความแตกต่างระหว่างชีวิตและความตาย จากสถิติที่แสดงว่าเพียง 10-15% ของผู้ประสบภัยตอบสนองได้เหมาะสม ส่วนที่เหลือ 85% ตกอยู่ในสภาวะช็อกและตื่นตระหนกเนื่องจากสมองถูกครอบงำโดยระบบลิมบิก แนวคิด "สติ" (mindfulness) จากพระพุทธศาสนาที่หมายถึง "การรับรู้ปัจจุบันขณะโดยไม่ตัดสิน" ได้รับการยืนยันจากการศึกษาทางประสาทวิทยาว่าสามารถเปลี่ยนแปลงโครงสร้างสมองบริเวณ prefrontal cortex ที่ควบคุมการตัดสินใจและอารมณ์ โดยบทความนำเสนอกรอบแนวคิด "30 Seconds Review" 5 หลักการ: 1) Brace for Impact 2) Panic Control 3) Judgement 4) Coordination และ 5) Evacuation พร้อมทั้งประโยชน์ 7 ด้านของการฝึกสติและวิธีการฝึก 4 ขั้นตอนจากผู้เชี่ยวชาญจิตวิทยา สติทำหน้าที่เสมือน "เพื่อนที่รู้ใจ" ช่วยประเมินสถานการณ์และตัดสินใจอย่างเหมาะสม การฝึกสติอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นทักษะการเอาชีวิตรอดที่จำเป็นในโลกที่เต็มไปด้วยความไม่แน่นอน
เอกสารอ้างอิง
กรมเจ้าท่า. (2561). รายงานเหตุการณ์เรือล่มจังหวัดภูเก็ต. กรุงเทพฯ : กระทรวงคมนาคม.
กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย. (2564). รายงานสถิติภัยพิบัติประจำปี 2564. กรุงเทพฯ : กระทรวงมหาดไทย.
คึกฤทธิ์ ปราโมช. (2545). สติในภาวะวิกฤต. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์ดอกหญ้า.
ธัญปวีณ์ ชัยธัญวิวัฒน์. (2559). อุบัติเหตุเครื่องบินกับธุรกิจการบิน (วิทยานิพนธ์เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. กรุงเทพฯ.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2543). สติปัฏฐาน 4: การเจริญสติอย่างพุทธ (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ: มูลนิธิพุทธธรรม.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2549). สติปัฏฐาน 4 แนวปฏิบัติเพื่อการเจริญสติ. กรุงเทพฯ: มูลนิธิพุทธธรรม.
“________”. (2556). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
พระไพศาล วิสาโล. (2567). สติช่วยชีวิตในยามวิกฤติ. สืบค้น 21 มกราคม 2567,จาก https://www.facebook.com/วัดป่าสุขโตธรรมชาติที่พักใจ
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
วรภัทร์ ภู่เจริญ. (2562). Mindfulness in Action ฝึกใจง่าย ๆ เก่งได้อีก. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์อมรินทร์ธรรมะ.
วิเลิศ ภูริวัชร. (2567). เปิดวิธีก้าวข้ามสภาวะวิกฤติ. สืบค้น 21 มกราคม 2567,จาก https://www.bangkokbiznews.com/social/867399
Analayo, B. (2003). Satipatthana: The direct path to realization. Windhorse Publications. Birmingham: Windhorse Publications.
Bergman, A. L., Christopher, M. S., & Bowen, S. (2016). Changes in facets of mindfulness predict stress and anger outcomes for police officers. Mindfulness, 7(4), 851-858.
Goleman, D. (2013). Focus: The hidden driver of excellence. New York: HarperCollins Publishers.
Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-based interventions in context: Past, present, and future. Clinical Psychology: Science and Practice, 10(2), 144-156.
Kabat-Zinn, J. (1994). Wherever you go, there you are: Mindfulness meditation in everyday life. New York: Hyperion.
LeDoux, J. (2015). Anxious: Using the brain to understand and treat fear and anxiety. New York: Viking Press.
Porges, S. W. (2011). The polyvagal theory: Neurophysiological foundations of emotions, attachment, communication, and self-regulation. New York: W. W. Norton & Company.
Ripley, A. (2008). The unthinkable: Who survives when disaster strikes and why. New York: Crown Publishers.
Siegel, D. J. (2010). Mindsight: The new science of personal transformation. New York: Bantam Books.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
หมวดหมู่
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารจิตวิทยาพุทธศาสตร์ประยุกต์เพื่อสังคม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
