รูปแบบพุทธจิตวิทยาในการส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมสำหรับผู้สูงวัยที่ได้รับผลกระทบจากสุขภาพกาย

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อวิเคราะห์ปัญหาสุขภาวะองค์รวมของผู้สูงวัยที่ได้รับผลกระทบจากสุขภาพกาย 2. เพื่อสังเคราะห์หลักพุทธธรรมและหลักจิตวิทยา ในการส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมสำหรับผู้สูงวัยที่มีผลกระทบจากสุขภาพกาย 3. เพื่อนำเสนอรูปแบบของพุทธจิตวิทยาในการส่งเสริมสุขภาวะองค์รวม สำหรับผู้สูงวัยที่มีผลกระทบจากสุขภาพกาย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ การทบทวนวรรณกรรม (Literature Review) การสัมภาษณ์เชิงลึก (In Depth Interview) การสนทนากลุ่ม(Focus Group Discussion) และการประชุมผู้เชี่ยวชาญพิเศษ (Connoisseurship) เทคนิควิธีการวิเคราะห์ข้อมูลขั้นสูง ได้แก่ การวิเคราะห์ 6’C การยืนยันเทคนิค 3 เส้า (Triangulation Technic) และหลักโยนิโสมนสิการ 

             ผลการวิจัยพบว่า 

1. ผู้สูงวัยมีความเสื่อมทางกาย 2 ประเภท คือ 1) ความเสื่อมที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ และ 2) ความเสื่อมที่หลีกเลี่ยงได้ ความเสื่อมทางกายจะส่งผลกระทบต่อความสุของค์รวมทั้ง 5 ด้าน ได้แก่ 1) ทางกาย 2) ทางใจ 3) ทางอารมณ์ 4) ทางสังคม และ 5) ทางปัญญา
2. หลักพุทธธรรมที่ส่งเสริมให้เกิดความสุของค์รวมมีดังนี้ 1) มีสติตั้งมั่นในภาวนา 4 คือการครองกาย ครองศีล ครองใจและครองปัญญา 2) เข้าถึงอริยสัจจ์ 4 คือ การเข้าใจในทุกข์และสามารถแก้ไขให้ล่วงจากทุกข์ไปได้ 3) เข้าใจในหลักไตรลักษณ์ว่า ทุกสิ่งไม่เที่ยงแท้แน่นอนเป็นธรรมดา และ 4) มีคุณสมบัติพร้อมไปด้วยพรหมวิหาร 4 คือ เมตตา กรุณา มุทิตาและอุเบกขา นำมาบูรณาการร่วมกับทฤษฎีจิตวิทยา ได้แก่ การคิดบวกและการรับรู้ความสามารถของตนเอง ส่งเสริมให้ผู้สูงวัยเกิดการเตรียมพร้อม ด้วยหลัก 4 ต สำหรับ ฒ ผู้เฒ่า ได้แก่ เตรียมตัว เตรียมตังค์ เตรียมสติและเตรียมตาย ผู้สูงวัยจะเกิดมีความสุของค์รวมได้อย่างยั่งยืน
3. รูปแบบของพุทธจิตวิทยาในการส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมสำหรับผู้สูงวัยที่มีผลกระทบจากสุขภาพกาย เกิดจากการบูรณาการ 4 หลักพุทธธรรมกับ 2 ทฤษฎีทางจิตวิทยา ดังที่กล่าวมานั้น ได้รับการยืนยันจากผู้ทรงคุณวุฒิว่ามีความถูกต้อง เหมาะสม เป็นไปได้และความมีประโยชน์ ในรูปแบบองค์ความรู้ใหม่