สุขภาวะองค์รวม: ผู้สูงวัยป่วยกาย ไม่ป่วยใจ ตามแนวพุทธจิตวิทยา

บทคัดย่อ

         บทความนี้มีจุดมุ่งหมายให้เห็นถึงความสำคัญในการใช้หลักธรรมคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าซึ่งมีมานานกว่า 2,600 ปี และทฤษฎีจิตวิทยาที่มีหลักทฤษฎีสร้างวิธีคิดบวกเป็นที่ยอมรับของคนทั่วไป โดยจะนำมาบูรณาการรวมกันเรียกว่า พุทธจิตวิทยา เป็นการใช้หลักการทั้งทางพุทธศาสนาและทฤษฎีจิตวิทยาในการเสริมสร้างความสุข รับรู้ความทุกข์ด้วยใจที่เข้าใจธรรมชาติ เกิดความรู้ใหม่ในการส่งเสริมความสุของค์รวมให้แก่ผู้สูงวัย ให้มีการรับรู้ต่อการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในวัยของผู้สูงวัย สามารถพัฒนาจิตใจจนกลายเป็นจิตใจที่ยอมรับ รับรู้ ต่อการเปลี่ยนแปลงทางกายได้ เรียกว่า เมื่อกายป่วย ใจไม่ป่วย อันนำมาซึ่งความสุขแบบภาวะองค์รวมได้ ซึ่งความหมายของสุขภาวะองค์รวม คือ ภาวะความสุขขององค์ประกอบหลายด้านมาร่วมกันเป็นองค์รวม ได้แก่ ทางด้านร่างกาย ทางด้านจิตใจ ทางด้านสังคม ทางด้านอารมณ์ และทางด้านปัญญา ทำให้ผู้สูงวัยสามารถมีความสุขได้แม้ร่างกายจะมีทุกข์จากความเสื่อมตามสังขารที่เปลี่ยนแปลงจากวัยที่เพิ่มมากขึ้น

         ผู้เขียนมุ่งหวังว่าผู้สูงวัยที่กำลังป่วยกาย หรือผู้ที่ต้องการศึกษาทำการศึกษาไว้ก่อนที่จะเจ็บป่วย ได้เริ่มเรียนรู้การบูรณาการศาสตร์ทั้งสอง เพื่อทำความเข้าใจในชีวิตที่ถ่องแท้ ตามคติธรรมที่กล่าวว่า ไม่มีใครในโลกนี้ จะหลีกหนีไปพ้นได้ คือความแก่ ความเจ็บและความตาย