ก้าวสู่สูงวัยใจแกร่ง เติมพลังชีวิตที่มีคุณค่าด้วยพุทธจิตวิถี

บทคัดย่อ

          ปัญหาที่สำคัญเมื่อเข้าสู่ความเป็นผู้สูงอายุ คือ ปัญหาทางด้านจิตใจ การเปลี่ยนแปลงด้านจิตใจเป็นปัญหาที่มีผลต่อเนื่องเชื่อมโยงมาจากการเปลี่ยนแปลงด้านร่างกายและสังคม เพราะการเปลี่ยนแปลงจากการเจ็บป่วยทางกาย การหลงลืมและการคิดอ่านช้าลง มีความรู้สึกสูญเสียความสามารถของตนเองในการทำกิจกรรมประจำวันต่าง ๆ รู้สึกว่าตนเองไม่มีคุณค่า การขาดติดต่อไปมาหาสู่กับเพื่อนฝูง หรือ ครอบครัวบุตรหลานแยกย้ายกัน เกิดความรู้สึกเหงา รู้สึกว่าตนเองถูกทอดทิ้ง ทำให้ผู้สูงวัยมักมีอารมณ์แปรปวน โกรธ หงุดหงิดง่าย จนเกิดภาวะความเครียด วิตกกังวล ซึมเศร้า กลายเป็นปัญหาทางสุขภาพจิต บทความนี้จึงนำเสนอแนวคิดและวิถีทางเพื่อป้องกันการเกิดปัญหาเหล่านี้เมื่อก้าวสู่ความเป็นผู้สูงวัยและให้ความเข้าใจเกี่ยวกับพัฒนาการและภาวะสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ ส่งเสริมการเรียนรู้ การมองเห็นคุณค่าในตนเอง และความภาคภูมิใจ เพื่อเกิดพลังของผู้สูงอายุอย่างมีคุณภาพ ที่เรียกว่า “พฤฒิพลัง” ซึ่งมีองค์ประกอบสำคัญได้แก่ 1. การมีสุขภาพดี 2. การมีส่วนร่วม 3. การมีหลักประกันความมั่นคง และนำแนวทางพุทธจิตวิถีมาช่วยเสริมสร้างสุขภาวะพลังชีวิตที่มีคุณค่าในการดูแลสุขภาพทั้งทางกายและจิตใจเพื่อเตรียมตัวเป็นผู้สูงอายุที่มีสุขภาพกายและจิตที่ดี โดยใช้หลักพละ 5 ได้แก่ ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิและปัญญา ทำให้เกิดพลังความเชื่อมั่นในสมรรถภาพที่ดี มีความเพียรมุ่งมั่นพัฒนาจิตให้ดีตั้งแต่วัยทำงาน ด้วยการฝึกสติ มีสมาธิ สะสมพลังจิตให้แข็งแกร่ง เกิดปัญญา รู้เท่าทันสภาวะทางร่างกายและอารมณ์ใจที่เกิดขึ้น สร้างทักษะการคิดเชิงบวกในการปรับตัวกับสถานการณ์เปลี่ยนแปลงต่างๆ ทำให้เกิดการตระหนักรู้ ความทรงจำ พฤติกรรมการแสดงออกที่ดี ผู้สูงอายุจะมีพลังเกื้อกูลชนรุ่นหลัง สามารถดำรงชีวิตตามแนวพุทธจิตวิถีอย่างมีคุณค่า