หลวงปู่ทวดเหยียบน้ำทะเลจืด: การผลิตซ้ำความเชื่อตำนานผ่านวัตถุมงคลรุ่นต่าง ๆ

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งเสนอการผลิตซ้ำความเชื่อจากตำนาน “หลวงปู่ทวดเหยียบน้ำทะเลจืด” ผ่านวัตถุมงคลรุ่นต่าง ๆ ที่วัดและหน่วยงานจัดสร้างขึ้น ด้านตำนานพบว่า หลวงปู่ทวดเหยียบน้ำทะเลจืดเป็นพระอริยสงฆ์แห่งคาบสมุทรสทิงพระ ถือกำเนิดในช่วงกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีซึ่งกลายเป็นตำนานบุคคลที่ถูกกล่าวถึงจนถึงปัจจุบัน ด้วยอิทธิฤทธิ์และปาฏิหาริย์ตามตำนานเชื่อว่าหลวงปู่ทวดเหยียบน้ำทะเลที่มีรสชาติเค็มให้จืด และเป็นเจ้าอาวาสรูปแรกแห่งวัดช้างไห้ จังหวัดปัตตานี

ตำนานหลวงปู่ทวดเหยียบน้ำทะเลจืด ถูกนำมาผลิตซ้ำในรูปแบบของวัตถุมงคล ที่เกิดจากความเชื่อความศรัทธาต่อองค์หลวงปู่ทวด จากการศึกษาพบว่าวัตถุมงคลที่ถูกนำมาผลิตซ้ำนั้น เป็นผลมาจากความเข้าใจต่อตำนาน 4 ประเภท 1) รูปหลวงปู่ทวดแบบเต็มองค์ นั่งเหนือดอกบัวใส่ในวัตถุมงคลเพราะเชื่อเป็นพระอริยสงฆ์ 2) ในวัตถุมงคลมีของวิเศษ โดยเฉพาะลูกแก้วและไม้เท้าที่เชื่อว่าเป็นสมบัติประจำตัวหลวงปู่ทวด 3) ในวัตถุมงคลมีรูปสัตว์ คือ งูจงอางและช้าง ที่เกี่ยวข้องกับประวัติและสถานที่ขณะหลวงปู่ทวดดำรงชีพอยู่ และ 4) วัตถุมงคลมีการจำลองเหตุการณ์จากตำนาน โดยเฉพาะตอนที่หลวงปู่ทวดเหยียบน้ำทะเลจืดบนเรือสำเภา

นอกจากนี้ในประเด็นการจัดสร้างวัตถุมงคล พบว่านิยมจัดสร้างในโอกาสต่าง ๆ เช่น การครบรอบ หรือเลื่อนตำแหน่ง จากความเชื่อต่อตำนานหลวงปู่ทวดส่งผลให้ผู้มีจิตศรัทธานิยมสะสมวัตถุมงคลหลวงปู่ทวดมากยิ่งขึ้น